Uçuş oktyabrın 28-nə planlaşdırılıb. Aleksey onun neçəyə olduğunu bilmir - uçuş işçilər üçün pulsuz olardı. Düzdür, Aleksey bu tarixi gözləməmək qərarına gəldi - Rusiya sərhədinin bağlana biləcəyi ilə bağlı xəbərlərə görə səfərbərlik elan olunandan bir neçə gün sonra Belarusa getdi.

Aleksey iddia edir ki, "polislə hərbi komissarlar" şirkətin ofisinin yerləşdiyi biznes mərkəzinə gəldikdən sonra müqavilə ləğv edilib. İndi işəgötürən həmkarlarına köçürülmək üçün fərdi kömək təklif edir.

Bu, rusların ölkəni tərk etmək üçün şəxsi təyyarələrdən necə istifadə etməyə cəhd etmələrinin yalnız bir nümunəsidir. Tələbat təkcə şirkətlər tərəfindən təyyarənin icarəsinə deyil, həm də digər xidmətlərə də artıb: bir nəfər və ya qrup üçün bütöv bir təyyarənin icarəsi, həmçinin "jet sharing" adlanan və ya şəxsi təyyarədə oturacaq almaq.

Flight Way şirkətinin baş direktoru Eduard Simonov deyir ki, təyyarələrin kirayəsinə tələbat "qismən" səfərbərlik elan edildikdən bir gün sonra kəskin şəkildə artmağa başladı. Bu şirkət biznes təyyarələrində çarter uçuşları təşkil edir.

Simonov izah edir ki, müraciətlərin əksəriyyəti əvvəllər şəxsi təyyarələrdən istifadə etməyən, lakin indi mümkün qədər tez uçmaq istəyən insanlardan gəlir. Ancaq potensial müştərilər çox vaxt qiymətlərdən qorxurlar - hər kəs müqavilənin imzalanmasına və uçuşa razı olmur.

Bütün bir təyyarənin icarəsinin dəyəri məsafədən və marşrutdan asılıdır. BBC-nin müsahibə aldığı şirkətlərə görə, hər uçuş üçün 4,5-10-15 milyon (122 107 - 407 024 AZN) rubl arasında dəyişə bilər. Şəxsi təyyarədə "şerinq" yer 14-25 min avroya (1-1,5 milyon rubl) başa gələ bilər, məsələn, Türkiyə və ya Ermənistana uçuşlar üçün - səfərbərlik elan edildikdən sonra bu ölkələrə jet-lər populyar istiqamətlərə çevrildi.

"Moskvadan Yerevana və ya İstanbula [bütün bir təyyarənin icarəsi üçün] qiymətlər 5-13 milyon rubl təşkil edir, [qiymət] təyyarənin növündən, sərnişinlərin sayından və müəyyən bir tarixdə təyyarənin əlçatanlığından asılıdır... Və, təbii ki, əvvəllər jet-lə uçmayan insanlar belə bir büdcə gördükdə təyyarə icarəyə götürmək həvəsi sönür. İnsanlarda adi panika və qorxu var", - deyə Simonov BBC ilə yazışarkən yazıb.

Buna baxmayaraq, ən azı səfərbərlikdən sonrakı ilk günlərdə tələb təklifi üstələdi: indi Rusiyadan kommersiya uçuşları həyata keçirə bilən biznes-jetlər azdır və tələbat artdıqdan sonra təyyarə icarəyə götürüb müraciət olunan gün uçmaq, demək olar ki, mümkünsüz olub..

Biznes təyyarələri üzrə əksər çarterlər Moskvadan sentyabrın 23-dən 28-dək uçdu (şirkətlərin nümayəndələri dəqiq nə qədər olduğunu təxmin edə bilmirlər).

"Adətən, gündə 50 müraciət olurdusa, birdən-birə 500-ə çatdı. Hətta bəzi günlərdə 1000-ə çatırdı. Amma bu, yalnız bizim şirkətə aiddir. Təbii ki, bazara baxsanız, daha da artıq sayda artıb" - "Your Charter" çirkətinin inkişafı üzrə direktoru Evgeni Bıkov deyir.

Onun sözlərinə görə, səfərbərlik elan edildikdən sonra iri laynerlər populyarla istifadə edilməyə başlayıb.

İndi biznes təyyarələrinə tələbatın pik həddi keçib. Sentyabrın 27-dən sonra şirkətə müraciətlərin sayı azalmağa başladı, lakin uçuşlar üçün real müraciətlərin sayı artmağa başladı, Bıkov danışır.

Bununla belə, Bıkov başqa bir özəlliyi də qeyd edir: şirkətlərdən çarterlərə tələbat səfərbərlik elan edilməmişdən əvvəl artmağa başlayıb. "Sentyabr ayına yaxın bəzi şirkətlər yerdəyişmə haqqında, həqiqətən, il ərzində olduğundan daha çox düşünməyə başladılar. Ona görə də çoxları ayın 20-dən əvvəl uçdu və işçilərini köçürdü... Potensial müştərilərin sayı, bəlkə də, 2-3 dəfə artdı. " - qeyd edir.

Çatda təyyarə tapmaq

İlk həftələrdə sərhəddən uçuşlar təkcə rəsmi şirkətlər tərəfindən deyil, həm də sərhədlərdə növbə tutanların və ya onu keçmək üzrə olanların çatlarında xidmətlərini reklam edən naməlum şəxslər tərəfindən təklif edilirdi. Məsələn, Gürcüstanla sərhəddə yerləşən "Yuxarı Lars" keçid məntəqəsinin girişində tıxacda dayananlara çatda kiçik təyyarə və ya helikopterlə uçmağı təklif ediblər.

BBC müxbiri bir neçə belə elan üzrə müraciət edib. Birində ona Soçidən Gürcüstana uçan fermer təyyarəsində 20 min rubla yer təklif etdilər. Müsahib əmin edib ki, sərnişinlər Rusiya sərhədçiləri ilə işi olmayacaq və təyyarə özü neytral sular üzərində uçacaq.

İki dəfə baha - 40 min rubla - vertolyot biletləri təklif etdilər. Bu pula Minvoddan Gürcüstana uçmaq mümkün idi. Elanın müəllifi izah etdi ki, rəsmiyyətlər adi sərhəd keçidi ilə eyni olacaq, bu o deməkdir ki, bir şəxs Rusiyadan buraxılmaya bilər. Buna görə də vertolyotda yer üçün tam məbləği deyil, 50 faiz ilkin ödəniş istədilər.

Daşıyıcı əmin etmişdir ki, bu uçuş tamamilə qanuni olacaq. Ancaq o, baxmayaraq ki, Rusiya qanunları ödəmə üçün istifadə etməyi qadağan edir, mümkün olduğu halda, kriptovalyuta ilə ödəməyi xahiş etmişdir.

Əgər alıcı iki dəfə çox - 80 min rubl ödəməyə hazırdırsa, o zaman daşıyıcı təfərrüatları açıqlanmayan "qeyri-qanuni" daşıma variantına getməyə hazır idi.

Digər uçuş variantı isə vertolyotla Beslandan Tbilisiyə getməkdir. Yer 20 mindir, avans tələb olunurdu.

Bununla belə, Yevgeni Bıkovun sözlərinə görə, Rusiya ilə Gürcüstan arasında birbaşa aviareys olmadığından (o, hələ 2019-cu ildə dayandırılıb), bu cür uçuşlar qanuni olaraq yalnız transferlərlə həyata keçirilə bilər. Bir qayda olaraq, şəxsi təyyarəyə minərkən sərnişinlər adi uçuş zamanı olduğu kimi eyni rəsmiyyətlərdən keçirlər - lakin qeydiyyat ayrıca piştaxtada və ya VIP terminalda aparıla bilər.

Son günlər müntəzəm uçuşlar üçün biletlərlə bağlı tələsik tələbat zəifləyib. Beləliklə, məsələn, oktyabrın 3-də Moskvadan Tbilisiyə (Yerevana köçürmə ilə) ertəsi günə biletləri 35-50 min rubla almaq olardı. Moskvadan Yerevana biletin qiyməti 13,5-23 min rubl, Astana biletləri 26-45 min rubl təşkil edir. Bu, hələ də adi qiymətlərdən çoxdur, həm də sentyabrın 20-22-də olan qiymətlərdən bir neçə dəfə aşağıdır.

Daha ekzotik variantlar var - məsələn, həftə sonları Dubayda dəyişikliklə 41 min rubl üçün Moskvadan Zanzibara uça bilərsiniz. Tanzaniyadakı bu ada, Rusiyadan birbaşa uçuşlar həyata keçirildiyi zaman pandemiya zamanı xüsusilə populyarlaşdı. Ruslar Tanzaniyaya gəldikdən sonra viza ala bilərlər.

Rusiyadan yaxtada

Rusiya ərazisini yaxtada da tərk edə bilərsiniz. Sentyabrın 27-də səkkiz rusiyalı yaxtaçıdan ibarət qrup Vladivostokda "sərhədi bağladı", Cənubi Koreyaya üz tutdu və birtərəfli kruizə yola düşdü. Bu səyahət təxminən beş gün çəkir, çünki qayıq Şimali Koreya ətrafında uzun bir dövrə vurmalı olur.

Əvvəlcə bu, Rusiyanı səfərbərlik səbəbindən tərk etmək cəhdi deyildi: kapitan İqor Kovalevskinin rəhbərlik etdiyi komanda qayığı Rusiya üçün soyuq mövsümdə Koreya və ya Tailandda istifadə etmək üçün sürürdü. Bu planlar yayda müzakirə olunmağa başladı, lakin komanda nəhayət, qayığı yalnız sentyabrın 20-də sürməyə qərar verdi, kruiz iştirakçılarından biri belə deyir.

Bir çox başqa yollar əlçatmaz olduqda komanda üzvlərinin Rusiyanı tərk etmələri üçün qayıq sürmək yaxşı bir üsul oldu.

Bu dənizçilər qrupunun marşrutunu Vladivostokdan Koreyanın Tonxe şəhərinə gedən bərə ilə təkrarlamaq nəzəri cəhətdən mümkündür. Bununla belə, rezervasiya etmək üçün sizə Cənubi Koreya üçün Elektron Səyahət İcazəsi (K-ETA) lazımdır. Səyahətçilərin tematik çatlarda paylaşdıqları təcrübəyə əsasən, indi sənədin qeydiyyatı bir neçə həftə çəkə bilər.

BBC səfərbərlikdən sonra ortaya çıxan yaxtada Rusiyanı tərk etmək üçün daha bir neçə təklif tapıb. Məsələn, Soçidən İstanbula yaxtada transferə qoşulmaq mümkün idi. Digər variant isə Anapa və Novorossiyskdən yaxta ilə Türkiyənin Sinop şəhərinə üzməkdir. Yaltadan Sinopa yelkənli katamaranla keçid üçün adambaşına 90 min rubl ödəməyi təklif edirlər. Reklamlardan birinin müəllifi sorğuya cavab olaraq yazıb ki, təklif artıq mövcud deyil və səyahət "vəziyyət sabitləşdikdən sonra" bərpa olunacaq.

Daha ənənəvi variantlar da var - bir neçə yüz min rubla Soçidən İstanbula kruizə gedə bilərsiniz.

İndi sərhədlərdə vəziyyət necədir?

Bazar ertəsi səhər Rusiyanın Gürcüstanla həmsərhəd bölgəsi olan Şimali Osetiya hakimiyyəti ən məşhur keçidlərdən biri olan "Yuxarı Lars"da növbənin yoxa çıxdığını bildirib.

Respublika baş nazirinin müavini İrbek Tomayevin sözlərinə görə, ötən həftə 5 min avtomobilə qədər olan avtomobillər sırası oktyabrın 3-də yox idi. Eyni məlumatları Rusiya Federal Gömrük Xidməti də təqdim edib.

Tomayevin sözlərinə görə, son bir həftə ərzində "Yuxarı Lars" vasitəsilə hər iki istiqamətdə 19,7 min avtomobil, 69,5 min insan sərhədi keçib. Gürcüstan hakimiyyətinin bildirdiyinə görə, təkcə sentyabrın 17-dən 26-dək bütün keçid məntəqələri vasitəsilə Gürcüstana 78 mindən çox rusiyalı gəlib.

Krasnoyarsk vilayətinin rəhbəri Ruslan Bisenov bazar ertəsi bildirib ki, Həştərxan vilayəti ilə Qazaxıstan sərhədindəki Karaözek keçid məntəqəsində də vəziyyət sabitləşib.

Onun sözlərinə görə, bir neçə gün ərzində keçid məntəqəsindən 3 minə yaxın avtomobil və 10 mindən çox insan keçib. Qazaxıstan hakimiyyətinin məlumatına görə, Rusiyada səfərbərlik başlayandan sonra 100 minə yaxın rusiyalı müxtəlif yollarla ölkəyə daxil olub.