Oktyabrın 20-də Bakıda bir qrup nüfuzlu rusiyalı və almaniyalı arasında görüş planlaşdırılıb. Görüşün proqramına Rusiyanın Ukraynada müharibəyə başlamasından sonra rəsmən ləğv olunan “Peterburq dialoqu”nun loqosu var. "Die Zeit" qəzeti və “ARD Kontraste” televiziya şirkətinin siyasi jurnalı oktyabrın əvvəlində Rusiya proqramı ilə tanış olaraq oktyabrın 16-da müvafiq material dərc ediblər.

Jurnalistlərin məlumatına görə, Azərbaycan paytaxtında keçiriləcək görüşdə Brandenburq torpağının keçmiş baş naziri Mattias Platsek, Almaniya Federal Kanslerinin keçmiş departament rəhbəri Ronald Pofalla, eləcə də “Peterburq dialoqu”nun sabiq icraçı direktoru Martin Hoffman iştirak etməlidirlər.

Platsek uzun illər “Peterburq dialoqu”nun idarə heyətinə daxil olub. Pofalla 2015-2021-ci illərdə formata rəhbərlik edib.

İştirakçılar siyahısına İsveçrənin iki vətəndaşı da daxildir: İsveçrənin Berlindəki keçmiş səfiri Tim Quldiman və Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının keçmiş baş katibi, hazırda İsveçrə dövləti tərəfindən maliyyələşdirilən Cenevrə Siyasi Təhlükəsizlik Mərkəzinin direktoru Tomas Qreminger. Sonuncu, “Die Neue Zürcher Zeitung” qəzetinə verdiyi son müsahibədə Rusiya ilə “məxfi dialoq formatlarına” ehtiyac olduğunu qeyd edib.

Media: İştirakçılar siyahısına Almaniya kansleri vəzifəsinə keçmiş namizəd də daxildir

Nəşrlərin məlumatına görə, siyahıda Xristian Demokratlar İttifaqından Almaniya kansleri postuna keçmiş namizəd və Şimali Reyn-Vestfaliyanın keçmiş baş naziri Armin Laşet də yer alıb.

Laşetin ofisinin əməkdaşı jurnalistlərin sorğusuna cavab olaraq qeyd edib ki, o, göstərilən vaxtda dərs deyəcək, ictimai tədbirlərdə iştirak edəcək və “Bakıda heç bir söhbətdə iştirak etməyəcək”.

Siyasətçinin Azərbaycandakı görüşdən xəbərinin olması və adının proqrama necə daxil olduğunu izah edəcəyi barədə suala ofisin əməkdaşı belə cavab verib: “Cənab Laşet hər gün konfrans və tədbirlərə çoxlu dəvətlər alır, amma onların hamısında iştirak edə bilmir". 

Maraqlıdır ki, Pofalla, Platsek və Quldiman “Die Zeit” və “Kontraste”nin sorğusunu cavabsız qoyublar.

Qreminger, söhbətin çox güman ki, "özəl təşəbbüsdən" getdiyini qeyd edib. Bu zaman o, şəxsi əlaqələr və ya görüşlərin olub-olmadığını təsdiq və ya təkzib edə bilməyəcəyini əlavə edib. Hoffman da şərh verməkdən imtina edib.

Jurnalistlər siyahıda Zubkov, Fadeyev və Şvıdkoyun olduğunu öyrəniblər

KİV-in qeyd etdiyi kimi, rusiyalı iştirakçılar arasında Rusiya hökumətinin keçmiş sədri və prezident Vladimir Putinin çoxdankı müttəfiqi Viktor Zubkovun da adı var. Zubkov “Peterburq dialoqu”nun rusiyalı həmsədri olub. Jurnalistlərin sözlərinə görə, proqramda Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri Mixail Yevdokimovun da adı çəkilir.

Siyahıda Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında İnsan Haqları Şurasının sədri, Putinin müşaviri Valeri Fadeyev də var. Fadeyev Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə haqq qazandırmaq üçün “dezinformasiya və təbliğat” yaydığına görə Aİ-nin sanksiyalar siyahısına daxil edilib. Məmur özü ona qarşı irəli sürülən ittihamları rədd edir.

Proqramda adı çəkilən və Rusiya Federasiyası Prezidentinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi olan Mixail Şvıdkoy sorğuya cavab olaraq bildirib ki, oktyabrın 20-21-də Bakıda keçirilməsi planlaşdırılan görüş qeyri-rəsmi xarakter daşıyacaq, iştirakçılar yalnız öz adlarından danışacaqlar, heç bir institutu, o cümlədən “Peterburq dialoqu”nu təmsil etməyəcəklər.

Die Zeit: Moskva fəal şəkildə kommunikasiya kanalları axtarır

Lakin bu iddia ilə bağlı ciddi şübhələr var. ARD jurnalistləri qeyd edirlər ki, söhbət təkcə Rusiya proqramında forumun rəsmi loqosundan istifadə olunmasından getmir. “Die Zeit” və “Kontraste” müxbirləri Sankt-Peterburqdakı dövlət universiteti tərəfindən dərc edilən tenderdə iştirak dəvətnaməsi aşkar ediblər. Universitet “Peterburq dialoqu” çərçivəsində tədbirlər çərçivəsində xidmət təşkilatçıları axtarır.

“Die Zeit” qeyd edir ki, bu insident Moskvanın nə qədər fəal şəkildə Berlinlə kommunikasiya kanallarını axtardığını və Kremlin aparıcı alman siyasətçiləri ilə nə qədər sıx əlaqələr qurmağa çalışdığını göstərir.

Görüşün Bakıda keçirilməli olması da asanlıqla izah olunur. Rusiyaya səfərlə müqayisədə Azərbaycana gələn alman siyasətçilərinə verilən sualların sayı xeyli az olacaq. Bundan əlavə, Aİ-nin sanksiya siyahısında olan rusiyalı rəsmilər Azərbaycana heç bir problem olmadan daxil ola bilərlər.

İlk belə görüş deyil

“Die Zeit” və “Kontraste”nin məlumatına görə, altı ay əvvəl – 21-22 aprel tarixində Bakıdakı “Four Seasons” otelində oxşar görüş baş tutub. Bunu sorğuya cavab verin Mixail Şvıdkoy da təsdiq edib. O zaman rusiyalı və almaniyalı siyasətçilər Rusiya Federasiyası ilə Almaniya arasında münasibətlərin vəziyyətini və gələcək perspektivlərini müzakirə ediblər.

Alman Xarici Siyasət Cəmiyyətinin (DGAP) eksperti Stefan Maysterin qeyd etdiyi kimi, Rusiya nümayəndə heyətinə “Putinin imperiya, aqressiv ideologiyası”na uyğun düşünən və hərəkət edən şəxslər daxildir.

"Peterburq dialoqu"nun ləğvi

Almaniya-Rusiya “Peterburq dialoqu”nun idarə heyəti 2023-cü ilin aprelində layihənin ləğvinə səs verib. “Bu birlik qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq ləğv edilir”, - deyə layihənin mesajında ​​bildirilir.

Ləğv qərarı hələ 2022-ci il noyabrın 22-də - “Peterburq dialoqu” idarə heyətinin sorğusuna əsasən növbədənkənar iclasda qəbul edilib. “Cinayətkar aqressiv müharibə və Qərb demokratiyalarına qarşı düşmən mövqeyə görə bu formatda dialoq artıq mümkün deyil”, - deyə o zaman bildirilib.

“Peterburq dialoqu” 2001-ci ildən mövcud olub

“Peterburq dialoqu” layihəsi 2001-ci ildə Putinin və Almaniyanın o zamankı kansleri Görhard Şröyderin təşəbbüsü ilə yaradılıb. O zaman layihə onların himayəsi altında siyasətdə, biznesdə ikitərəfli münasibətlərin qurulması və hər şeydən əvvəl vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri arasında əlaqələrin genişləndirilməsi platforması kimi nəzərdə tutulub. “Peterburq dialoqu” iki ölkənin hökumətləri və biznes icmaları tərəfindən maliyyələşdirilib.

Layihə çərçivəsində iki ölkə nümayəndələrinin forumu 2001-ci ilin aprel ayından hər il keçirilib. İstisna 2014-cü il təşkil edib: Rusiyanın Ukraynaya məxsus Krımı ilhaq etməsi səbəbindən forum ləğv olunub. Bundan başqa, koronavirus pandemiyası səbəbindən forum 2020-ci ildə də keçirilməyib. Və o vaxtdan bəri forum bir daha baş tutmayıb.

Forumun Almaniya təşkilat komitəsi 2021-ci ildə bütün ikitərəfli tədbirlərin və Almaniya-Rusiya işçi qruplarının görüşlərinin qeyri-müəyyən müddətə dayandırıldığını elan edib. Buna səbəb üç alman QHT-nin Rusiyada “arzuolunmaz” təşkilat elan edilməsi olub.