Dünyanın ən məşhur "vunderkind" neyrocərrahı: “Fəxr edirəm ki, bakılıyam” - FOTO
20 Aprel 2023
Konstantin Slavin tanınmış neyrocərrah, İllinoys Universitetinin (ABŞ) professoru və Dünya Stereotaktik və Funksional Neyrocərrahiyyə Cəmiyyətinin prezidentidir. Karyerası ərzində o, 10 mindən çox unikal əməliyyat keçirib, onun yanına dünyanın hər yerindən xəstələr yollanırlar. Eyni zamanda, mütəxəssis peşə yoluna başladığı yeri də unutmur. O, ilk tibb təhsilini Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda alıb.
Konstantin Slavin Bakıda anadan olub və ana tərəfdən azərbaycanlı köklərə malikdir. Sovet dövründə o, beş yaşında birinci sinfə getdiyi və 13 yaşında universitetə daxil olduğu üçün vunderkind uşaq kimi tanınıb.
Media.Az K.Slavinlə ABŞ-də sıfırdan karyera qurmaq və funksional neyrocərrahiyyənin xüsusiyyətləri barədə danışıb.
Slavin karyerasında Heydər Əliyevin oynadığı roldan danışıb. Onun sözlərinə görə, Tibb İnstitutunda ən gənc tələbə olduğu üçün təhsil müəssisəsi onu qəbul etməkdən çəkinib.
“Bu məsələdə onun böyük rolu olub, mənim inkişafımın bir çox mərhələlərində iştirak edib. Mən bunu o illərdə dərk etmirdim. Onu iki dəfə görmüşəm. İlk dəfə birinci sinifdə Siyasi Büro üzvlərinə gül təqdim edəndə, ikinci dəfə onunla tibb tələbəsi kimi səhnədən danışdım. Yadımdadır, o, mənə o qədər maraqla baxırdı ki...”
Slavin Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra növbəti addımın bu ixtisas üzrə ordinaturaya qəbul olduğunu bildirib.
“O vaxt Azərbaycanda belə bir bölmə yox idi. Mən Moskvaya yollandım. Ancaq orada məni həvəssiz qarşıladılar... Təsəvvür edin, oraya nə qədər insan daxil olmaq istəyir və bu vaxt Azərbaycandan bir uşaq da müraciət edir.
Evə qayıdanda Bakıda neyrocərrahiyyə üzrə ordinatura açıldı və məni dərhal oraya qəbul etdilər. Amma başa düşdüm ki, bu və ya digər sahədə respublikada ilk ordinator olmaq heç də ən yaxşı variant deyil. Yenidən Moskvaya getdim və Burdenko Neyrocərrahiyyə Milli Tibbi Tədqiqat Mərkəzinin rəhbərliyi ilə görüşdüm. Bu universitet Rusiyada neyrocərrahiyyə təhsilinin flaqmanı olub və olaraq qalır. Onun direktoru mənimlə söhbət etməkdən məmnunluğunu bildirsə də, ordinaturaya qəbul etmədi. “Bakıda təhsilini bitir və bizim aspiranturaya gəl” dedi. Bu seçim mənə sərf etmirdi. O vaxt mən məşhur yeniyetmə idim, haqqımda məqalələr yazılırdı və mən jurnalistlərin köməyindən istifadə etmək qərarına gəldim. Onların sayəsində SSRİ Səhiyyə Nazirliyinə gəldim və orada Moskvada oxumaq istəyimdən danışdım. Səhiyyə Nazirliyinin əməkdaşları Botkin xəstəxanasına zəng etdilər, orada da məni qəbul etdilər. Yeri gəlmişkən, 20-30 ildən sonra mənə “Akademik N.N.Burdenko adına Milli Tibbi Tədqiqat Neyrocərrahiyyə İnstitutunun fəxri professoru” adı verildi. Təqdimatda, təbii ki, məni ordinaturaya qəbul eləmədiklərini xatırlatdım (gülür). Hər halda, hər şey yaxşı oldu”.
Mütəxəssis həyata keçirdiyi birinci əməliyyatdan danışıb və bunu unutmağın ilk məhəbbət kimi mümkün olmadığını deyib.
“19 yaşında ordinator idim. Bizə ayağının sinirində şiş olan bir kişi gəldi. Onu əməliyyat etmək istədiyimi dedim və xəbərdar etdim ki, bu mənim ilk əməliyyatım olacaq. O mənə güvəndi. Hər şey yaxşı keçdi. Yadımdadır, anamın ad günü idi, 3 dekabr 1988-ci il. Dərhal ona zəng edib xəbəri bölüşdüm”.
Karyerasını ABŞ-də davam etdirən neyrocərrah köçməzdən əvvəl sovet adamı kimi bu ölkəyə qərəzli münasibətinin olduğunu bildirib.
“Mən ABŞ-yə ilk dəfə tələbə kimi səfər etmişəm. Kollec debatlarında fəal iştirak etdim və bir həftə ərzində digər tələbələr və müəllimlərlə bir qrupda ABŞ-ni gəzmək imkanı qazandım. Lakin səfər məndə heç də xoş təəssürat oyatmadı: qorxunc hotellərdə gecələdik, bizi ən əlverişsiz bölgələrə apardılar... Qayıdanda valideynlərimə dedim: “Kasıblıq, irqçilik və televiziyada göstərilən hər şey. Amerika haqqında deyilənlər doğrudur!” Anam və atam rahat nəfəs aldılar, çünki mənim orada qalacağımdan qorxurdular.
İkincisi, artıq peşəkar səfərdən sonra ABŞ haqqında fikir dəyişdi. Başqa bir Amerika gördüm, orada perspektivlər çoxdur, insanlar yaxşı yaşayırдфк, küçələr təmizdir. Bir müddət sonra Çikaqodakı İllinoys Universitetində tədqiqat aparmaq təklifi aldım. Bu fürsəti əldən verməmək qərarına gəldim, çünki 1990-cı illərin əvvəlləri idi, SSRİ dağıldı və iqtisadi cəhətdən çətin dövrlər gəldi. Mən evli idim, bir oğlum var idi, maaşım isə cəmi 120 rubl idi. Beləliklə, ABŞ-yə köçdük, mən rezidenturaтı orada bitirdim.
Mütəxəssisin sözlərinə görə, onun üçün funksional neyrocərrahiyyə bu sahənin ən maraqlı ixtisasıdır.
“Əlbəttə, mən bədxassəli şişləri aradan qaldırmaqla insanları xilas etmirəm, amma onların həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırıram. Funksional neyrocərrahiyyə hər bir insana təsir edir.
Hamımızın nə vaxtsa ağrıları olub, depressiya yaşamışıq, həyatın irəliləyən illərində Parkinson xəstəliyinin əlamətləri bizdə təzahür edə bilər. Xəstəni əlil edən vəziyyəti çox qısa müddətə aradan qaldıra bilərəm. Bir çox xəstələrimdə tremor (titrəmə) elə əməliyyat zamanı keçir. İnsanın əsəblərini yeyən xərçəng şişindən yaranan ağrı mən elektrodu daxil edən kimi yox olur. Belə anlarda insanlar yenidən doğulur və həyata başqa gözlə baxırlar. Mənim üçün bu, daha önəmlidir.
Yadımdadır, əl titrəyişindən əziyyət çəkən bir xəstəni əməliyyatdan sonra bir sutka reanimasiyada saxladıq. İnanın, bütün o 24 saat ərzində səssizcə əlinə baxdı. Mən onun yanına getdim və soruşdum: “Həqiqətən, ətrafında baş verənləri görmürsən?” O cavab verdi: “Başa düşürsünüz, bu əl 18 ildə ilk dəfədir ki, titrəmir. Mən hələ də inana bilmirəm, hər şeyin doğru olduğuna əmin olmaq istəyirəm”.
Professor həyata keçirdiyi hər bir əməliyyatın müəyyən dərəcədə unikal və mürəkkəb olduğunu bildirib:
“Məsələn, ağrının müalicəsi üçün kəllə sümüyündə bir santimetr ölçüdə deşik açırıq və mikroskopun köməyi ilə siniri sıxan damarı tapırıq, onları bir-birindən ayırırıq, ara qat düzəldirik. Mən yüzlərlə belə əməliyyat etmişəm, lakin bu prosesdə hər dəfə adrenalin səviyyəm istər-istəməz yüksəlir. Bu, xəstə üçün çox çətin və təhlükəlidir, çünki ən kiçik bir hərəkət çox zərər verə bilər. Ancaq əməliyyatdan sonra bir insan artıq ağrısının olmadığını söyləyəndə inanılmaz müsbət emosiyalar axını hiss edirəm”.
Slavin söhbətinin sonunda Birləşmiş Ştatlarda yaşadığına baxmayaraq, Azərbaycanı unutmadığını və ildə bir neçə dəfə Bakıya gəldiyini deyib.
“Valideynlərim, dostlarım, qohumlarım hələ də Bakıda yaşayırlar. Fəxr edirəm ki, bakılıyam, bizim ailə həmişə Azərbaycan adət-ənənələrinə sadiq olub. Təbii ki, indi paytaxt başqa cür görünür: fərqli imic və yeni prioritetlər var. Amma mənim üçün həmişə uşaqlığımla bağlı olacaq. Azərbaycanda həmişə dəyişməz qalan insanların mehribanlığı və qonaqpərvərliyidir. Bakı mənim evimdir, doğma şəhərimdir. Mən Azərbaycan vətəndaşı və vətənpərvər olaraq qalıram”.
“Bakıya gələndə yerli həmkarlarımı görürəm və bu mövzunu müzakirə edirəm. Azərbaycanda neyrocərrahiyyə sürətlə və düzgün istiqamətdə inkişaf edir. Şübhəsiz ki, inkişaf üçün yer var. Avadanlıqda problem var, amma işini və işində çatışmayan elementləri bilən mütəxəssislər çoxdur. Hələlik Azərbaycanda böyük neyrocərrahiyyə məktəbi və bu sahədə mərhələli ixtisaslaşmış təhsil sistemi yoxdur. Amma ölkəmiz artıq bir çox sahələrdə dünyanın hər yerindən insanların toplaşdığı məkana çevrilib: biz “Formula-1” və digər böyük idman tədbirlərinə ev sahibliyi edirik... İdealda mən Azərbaycanı həm də dünyanın hər yerindən vətəndaşların yeni nəsə öyrənmək üçün gəldiyi tibb mərkəzi kimi görürəm”, - deyə Slavin sözlərini yekunlaşdırıb.
Konstantin Slavin Bakıda anadan olub və ana tərəfdən azərbaycanlı köklərə malikdir. Sovet dövründə o, beş yaşında birinci sinfə getdiyi və 13 yaşında universitetə daxil olduğu üçün vunderkind uşaq kimi tanınıb.
Media.Az K.Slavinlə ABŞ-də sıfırdan karyera qurmaq və funksional neyrocərrahiyyənin xüsusiyyətləri barədə danışıb.
Slavin karyerasında Heydər Əliyevin oynadığı roldan danışıb. Onun sözlərinə görə, Tibb İnstitutunda ən gənc tələbə olduğu üçün təhsil müəssisəsi onu qəbul etməkdən çəkinib.
“Bu məsələdə onun böyük rolu olub, mənim inkişafımın bir çox mərhələlərində iştirak edib. Mən bunu o illərdə dərk etmirdim. Onu iki dəfə görmüşəm. İlk dəfə birinci sinifdə Siyasi Büro üzvlərinə gül təqdim edəndə, ikinci dəfə onunla tibb tələbəsi kimi səhnədən danışdım. Yadımdadır, o, mənə o qədər maraqla baxırdı ki...”
Slavin Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra növbəti addımın bu ixtisas üzrə ordinaturaya qəbul olduğunu bildirib.
“O vaxt Azərbaycanda belə bir bölmə yox idi. Mən Moskvaya yollandım. Ancaq orada məni həvəssiz qarşıladılar... Təsəvvür edin, oraya nə qədər insan daxil olmaq istəyir və bu vaxt Azərbaycandan bir uşaq da müraciət edir.
Evə qayıdanda Bakıda neyrocərrahiyyə üzrə ordinatura açıldı və məni dərhal oraya qəbul etdilər. Amma başa düşdüm ki, bu və ya digər sahədə respublikada ilk ordinator olmaq heç də ən yaxşı variant deyil. Yenidən Moskvaya getdim və Burdenko Neyrocərrahiyyə Milli Tibbi Tədqiqat Mərkəzinin rəhbərliyi ilə görüşdüm. Bu universitet Rusiyada neyrocərrahiyyə təhsilinin flaqmanı olub və olaraq qalır. Onun direktoru mənimlə söhbət etməkdən məmnunluğunu bildirsə də, ordinaturaya qəbul etmədi. “Bakıda təhsilini bitir və bizim aspiranturaya gəl” dedi. Bu seçim mənə sərf etmirdi. O vaxt mən məşhur yeniyetmə idim, haqqımda məqalələr yazılırdı və mən jurnalistlərin köməyindən istifadə etmək qərarına gəldim. Onların sayəsində SSRİ Səhiyyə Nazirliyinə gəldim və orada Moskvada oxumaq istəyimdən danışdım. Səhiyyə Nazirliyinin əməkdaşları Botkin xəstəxanasına zəng etdilər, orada da məni qəbul etdilər. Yeri gəlmişkən, 20-30 ildən sonra mənə “Akademik N.N.Burdenko adına Milli Tibbi Tədqiqat Neyrocərrahiyyə İnstitutunun fəxri professoru” adı verildi. Təqdimatda, təbii ki, məni ordinaturaya qəbul eləmədiklərini xatırlatdım (gülür). Hər halda, hər şey yaxşı oldu”.
Mütəxəssis həyata keçirdiyi birinci əməliyyatdan danışıb və bunu unutmağın ilk məhəbbət kimi mümkün olmadığını deyib.
“19 yaşında ordinator idim. Bizə ayağının sinirində şiş olan bir kişi gəldi. Onu əməliyyat etmək istədiyimi dedim və xəbərdar etdim ki, bu mənim ilk əməliyyatım olacaq. O mənə güvəndi. Hər şey yaxşı keçdi. Yadımdadır, anamın ad günü idi, 3 dekabr 1988-ci il. Dərhal ona zəng edib xəbəri bölüşdüm”.
Karyerasını ABŞ-də davam etdirən neyrocərrah köçməzdən əvvəl sovet adamı kimi bu ölkəyə qərəzli münasibətinin olduğunu bildirib.
“Mən ABŞ-yə ilk dəfə tələbə kimi səfər etmişəm. Kollec debatlarında fəal iştirak etdim və bir həftə ərzində digər tələbələr və müəllimlərlə bir qrupda ABŞ-ni gəzmək imkanı qazandım. Lakin səfər məndə heç də xoş təəssürat oyatmadı: qorxunc hotellərdə gecələdik, bizi ən əlverişsiz bölgələrə apardılar... Qayıdanda valideynlərimə dedim: “Kasıblıq, irqçilik və televiziyada göstərilən hər şey. Amerika haqqında deyilənlər doğrudur!” Anam və atam rahat nəfəs aldılar, çünki mənim orada qalacağımdan qorxurdular.
İkincisi, artıq peşəkar səfərdən sonra ABŞ haqqında fikir dəyişdi. Başqa bir Amerika gördüm, orada perspektivlər çoxdur, insanlar yaxşı yaşayırдфк, küçələr təmizdir. Bir müddət sonra Çikaqodakı İllinoys Universitetində tədqiqat aparmaq təklifi aldım. Bu fürsəti əldən verməmək qərarına gəldim, çünki 1990-cı illərin əvvəlləri idi, SSRİ dağıldı və iqtisadi cəhətdən çətin dövrlər gəldi. Mən evli idim, bir oğlum var idi, maaşım isə cəmi 120 rubl idi. Beləliklə, ABŞ-yə köçdük, mən rezidenturaтı orada bitirdim.
Mütəxəssisin sözlərinə görə, onun üçün funksional neyrocərrahiyyə bu sahənin ən maraqlı ixtisasıdır.
“Əlbəttə, mən bədxassəli şişləri aradan qaldırmaqla insanları xilas etmirəm, amma onların həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırıram. Funksional neyrocərrahiyyə hər bir insana təsir edir.
Hamımızın nə vaxtsa ağrıları olub, depressiya yaşamışıq, həyatın irəliləyən illərində Parkinson xəstəliyinin əlamətləri bizdə təzahür edə bilər. Xəstəni əlil edən vəziyyəti çox qısa müddətə aradan qaldıra bilərəm. Bir çox xəstələrimdə tremor (titrəmə) elə əməliyyat zamanı keçir. İnsanın əsəblərini yeyən xərçəng şişindən yaranan ağrı mən elektrodu daxil edən kimi yox olur. Belə anlarda insanlar yenidən doğulur və həyata başqa gözlə baxırlar. Mənim üçün bu, daha önəmlidir.
Yadımdadır, əl titrəyişindən əziyyət çəkən bir xəstəni əməliyyatdan sonra bir sutka reanimasiyada saxladıq. İnanın, bütün o 24 saat ərzində səssizcə əlinə baxdı. Mən onun yanına getdim və soruşdum: “Həqiqətən, ətrafında baş verənləri görmürsən?” O cavab verdi: “Başa düşürsünüz, bu əl 18 ildə ilk dəfədir ki, titrəmir. Mən hələ də inana bilmirəm, hər şeyin doğru olduğuna əmin olmaq istəyirəm”.
Professor həyata keçirdiyi hər bir əməliyyatın müəyyən dərəcədə unikal və mürəkkəb olduğunu bildirib:
“Məsələn, ağrının müalicəsi üçün kəllə sümüyündə bir santimetr ölçüdə deşik açırıq və mikroskopun köməyi ilə siniri sıxan damarı tapırıq, onları bir-birindən ayırırıq, ara qat düzəldirik. Mən yüzlərlə belə əməliyyat etmişəm, lakin bu prosesdə hər dəfə adrenalin səviyyəm istər-istəməz yüksəlir. Bu, xəstə üçün çox çətin və təhlükəlidir, çünki ən kiçik bir hərəkət çox zərər verə bilər. Ancaq əməliyyatdan sonra bir insan artıq ağrısının olmadığını söyləyəndə inanılmaz müsbət emosiyalar axını hiss edirəm”.
Slavin söhbətinin sonunda Birləşmiş Ştatlarda yaşadığına baxmayaraq, Azərbaycanı unutmadığını və ildə bir neçə dəfə Bakıya gəldiyini deyib.
“Valideynlərim, dostlarım, qohumlarım hələ də Bakıda yaşayırlar. Fəxr edirəm ki, bakılıyam, bizim ailə həmişə Azərbaycan adət-ənənələrinə sadiq olub. Təbii ki, indi paytaxt başqa cür görünür: fərqli imic və yeni prioritetlər var. Amma mənim üçün həmişə uşaqlığımla bağlı olacaq. Azərbaycanda həmişə dəyişməz qalan insanların mehribanlığı və qonaqpərvərliyidir. Bakı mənim evimdir, doğma şəhərimdir. Mən Azərbaycan vətəndaşı və vətənpərvər olaraq qalıram”.
“Bakıya gələndə yerli həmkarlarımı görürəm və bu mövzunu müzakirə edirəm. Azərbaycanda neyrocərrahiyyə sürətlə və düzgün istiqamətdə inkişaf edir. Şübhəsiz ki, inkişaf üçün yer var. Avadanlıqda problem var, amma işini və işində çatışmayan elementləri bilən mütəxəssislər çoxdur. Hələlik Azərbaycanda böyük neyrocərrahiyyə məktəbi və bu sahədə mərhələli ixtisaslaşmış təhsil sistemi yoxdur. Amma ölkəmiz artıq bir çox sahələrdə dünyanın hər yerindən insanların toplaşdığı məkana çevrilib: biz “Formula-1” və digər böyük idman tədbirlərinə ev sahibliyi edirik... İdealda mən Azərbaycanı həm də dünyanın hər yerindən vətəndaşların yeni nəsə öyrənmək üçün gəldiyi tibb mərkəzi kimi görürəm”, - deyə Slavin sözlərini yekunlaşdırıb.
Paylaş:
