Logo
news content

İqlim dəyişikliyinə adaptasiya: Azərbaycan üçün strateji vəzifə
"Ən güclü və ən ağıllı deyil, dəyişməyə ən həssas olanlar sağ qalır" - Çarlz Darvin

İqlim dəyişikliyi bəşəriyyətin qaçılmaz olaraq üzləşdiyi davamlı prosesdir. Onun qarşısını almağın mümkün olmadığını başa düşülməsi, səyləri ona adaptasiya olmağa yönəltməyin zəruriliyini vurğulayır. Bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da iqlim dəyişikliyinin insanların həyatına, iqtisadi fəaliyyətinə və regionların rifahına təsiri nəzərə alınmalıdır.

“Təbii Dəyişikliklər və İnzibati Qərarlar” adlı məqaləmizdə iqlim dəyişikliyinin regional sərhədlərə yenidən baxılmasına, əhalinin yerdəyişməsinə və iqtisadi aktivliyin dəyişməsinə necə səbəb ola biləcəyini müzakirə etmişdik. Bu məqaləmizdə isə həmin problemin müzakirəsini davam etdirərək, strateji hədəf kimi adaptasiyaya diqqət yetirəcəyik.

İqlim dəyişikliyinə adaptasiya hökumətin, biznesin və elmin əlaqələndirilmiş səyini tələb edir. Bununla belə, bütün ölkələr üçün universal həll yolu yoxdur - hər bir ölkə özünəməxsus iqlim problemləri ilə üzləşir. Buna baxmayaraq, ümumi prinsiplər var və onlar bizdə də tətbiq oluna bilər. İqlim dəyişikliyi senarilərindən asılı olmayaraq təsirli olan tədbirlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Məsələn, bir çox ölkələr müxtəlif iqlim senarilərini modelləşdirmək və onların nəticələrini qiymətləndirmək üçün imitasiyalardan istifadə etməyə başlayıblar. İqlim dəyişikliyindən asılılığı azaltmaq üçün hazırda tətbiq olunanlardan daha geniş tədbirlər tələb olunur.

Beləliklə, adaptasiya elmdən başlamalıdır. Məhz elm həll yollarını tapmalıdır. Azərbaycanda əvvəllər onun üçün xarakterik olmayan yeni iqlim problemləri yarana bilər. Məsələn, qışda və yayda temperaturun kəskin dəyişməsi mümkündür. Bu da xüsusilə Bakıda və digər şəhərlərdə beton konstruksiyaların sürətlə dağılmasına səbəb ola bilər. Yağışların normasının dəyişməsi də torpaq eroziyasına və sürüşmələrə səbəb ola bilər ki, bu da ölkənin dağlıq rayonları üçün xüsusilə təhlükəlidir. Bundan əlavə, Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsi ciddi problemə çevriləcək. Bu da əvvəlki limanların yoxa çıxmasına və ekosistemdə dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Son nəticədə bu hal balıqçılıq və digər sahilyanı sənaye sahələrinə mənfi təsir göstərəcək. Bunlar iqlim dəyişikliyinin mümkün nəticələri ilə bağlı bəzi ehtimallardır. Elmin vəzifəsi isə belə senariləri öyrənmək və effektiv həll yolları təklif etməkdir.

lock icon

Yazını tam oxumaq üçün