"O artıq "dəli" deyil..." - Kürün əvvəlki halından heç nə qalmayıb - FOTOLAR
06 Mart 2023
Bir vaxtlar "Dəli Kür" deyib, adıyla filimlər çəkilən, barəsində şeirlər yazılan çayın daha heç nəyi qalmayıb. Bir vaxtlar "əl atanda əlinə balıq keçir" deyilən, "Kürə yaxın getmə" deyib, uşaqları qorxudulan çayın indi dibiylə addımlamaq olur.
Sosial şəbəklərdə Azərbaycanın su təchizatında əsas mənbə sayılan Kür çayında suyun səviyyəsi kəskin azalıb. Xüsusən, çayın Salyan və Neftçala rayonlarının ərazisindən keçən hissəsində quruma hiss olunur.
Bununla bağlı sosial şəbəkədə fotolar paylaşılır. Qeyd olunur ki, bu səbəbdən hazırda həmin rayonların Kür çayı boyunca yerləşən kəndlərində ciddi içməli su problemi yaşanır. Ehtimal olunur ki, yaxın vaxtlarda əkin sahələrində yaz suvarmasına başlanıldıqdan sonra problemin miqyası daha da böyüyəcək.
Kürün suyunun quruması ilə bağlı təhlükə varmı? Bu ekoloji tarazlığın pozulmasına səbəb ola bilərmi?
Problemlə bağlı ETSN-nin Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin rəis müavini Rafiq Verdiyevlə əlaqə saxladıq. O, son bir neçə il ərzində Kürün suyunun 20-25 faiz azaldığını təsdiqlədi: “Kür çayında suyun azalması, birinci növbədə, iqlim dəyişmələrinin təsiri nəticəsində baş verir. Çayın çoxillik rejimində azalma müşahidə olunur. Temperaturun, buxarlanmanın artması, yağıntının azalması Kür çayı və onun qollarında sululuğun son 30 ildə 10-15 faiz, son bir neçə ildə isə 20-25 faiz azalmasına səbəb olub. Biz Kürdə və onun qollarında son illərdə su qıtlığı hiss edirik. Bundan başqa, Kürdə suyun azalması həm də mövsümi tərəddüdlə bağlıdır. Qış mövsümü adətən azsulu dövr olduğundan qışda su aşağı olur, buna eyni zamanda iqlim dəyimələrinin təsirini də əlavə eləsək, suda ümumi azalma müşahidə olunur. Kürdə suyun sürəti aşağı olduğundan orada axın da güclü olmur”.
Xidmət rəsmisi əlavə edib ki, mart ayında, adətən, qarın əriməsi, yağışların düşməsi ilə əlaqədar Kür çayına daxil olan axım artacaq. Son 2 gündə bu, özünü hiss etdirir: “Son iki gündə həm Kür, həm də Qanıx çayı ilə daxil olan sularda artım müşahidə edilir. Bu artım imkan verir ki, Kürün aşağı axınında da suyun sərfini bir qədər artıraq. Yaxın günlərdə bu müsbət dəyişiklik öz təsirini göstərəcək”.
Kürün suyunun azalmasının ekosistemə təsirinə gəlincə isə, R. Verdiyev bildirib ki, su nə qədər çox olsa, ekosistem üçün bir o qədər yaxşı olar. Hazırda orada su üçün kifayət qədər səviyyənin olması ekosistem üçün ciddi problem yaratmır.
Sosial şəbəklərdə Azərbaycanın su təchizatında əsas mənbə sayılan Kür çayında suyun səviyyəsi kəskin azalıb. Xüsusən, çayın Salyan və Neftçala rayonlarının ərazisindən keçən hissəsində quruma hiss olunur.
Bununla bağlı sosial şəbəkədə fotolar paylaşılır. Qeyd olunur ki, bu səbəbdən hazırda həmin rayonların Kür çayı boyunca yerləşən kəndlərində ciddi içməli su problemi yaşanır. Ehtimal olunur ki, yaxın vaxtlarda əkin sahələrində yaz suvarmasına başlanıldıqdan sonra problemin miqyası daha da böyüyəcək.
Kürün suyunun quruması ilə bağlı təhlükə varmı? Bu ekoloji tarazlığın pozulmasına səbəb ola bilərmi?
Problemlə bağlı ETSN-nin Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin rəis müavini Rafiq Verdiyevlə əlaqə saxladıq. O, son bir neçə il ərzində Kürün suyunun 20-25 faiz azaldığını təsdiqlədi: “Kür çayında suyun azalması, birinci növbədə, iqlim dəyişmələrinin təsiri nəticəsində baş verir. Çayın çoxillik rejimində azalma müşahidə olunur. Temperaturun, buxarlanmanın artması, yağıntının azalması Kür çayı və onun qollarında sululuğun son 30 ildə 10-15 faiz, son bir neçə ildə isə 20-25 faiz azalmasına səbəb olub. Biz Kürdə və onun qollarında son illərdə su qıtlığı hiss edirik. Bundan başqa, Kürdə suyun azalması həm də mövsümi tərəddüdlə bağlıdır. Qış mövsümü adətən azsulu dövr olduğundan qışda su aşağı olur, buna eyni zamanda iqlim dəyimələrinin təsirini də əlavə eləsək, suda ümumi azalma müşahidə olunur. Kürdə suyun sürəti aşağı olduğundan orada axın da güclü olmur”.
Xidmət rəsmisi əlavə edib ki, mart ayında, adətən, qarın əriməsi, yağışların düşməsi ilə əlaqədar Kür çayına daxil olan axım artacaq. Son 2 gündə bu, özünü hiss etdirir: “Son iki gündə həm Kür, həm də Qanıx çayı ilə daxil olan sularda artım müşahidə edilir. Bu artım imkan verir ki, Kürün aşağı axınında da suyun sərfini bir qədər artıraq. Yaxın günlərdə bu müsbət dəyişiklik öz təsirini göstərəcək”.
Kürün suyunun azalmasının ekosistemə təsirinə gəlincə isə, R. Verdiyev bildirib ki, su nə qədər çox olsa, ekosistem üçün bir o qədər yaxşı olar. Hazırda orada su üçün kifayət qədər səviyyənin olması ekosistem üçün ciddi problem yaratmır.
Paylaş:
