Lavrov: Qarabağ ermənilərinin hüquqları məsələsi Azərbaycanın ərazi bütövlüyü kontekstində həll olunacaq
25 İyul 2023
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov iyulun 25-də Moskvada Azərbaycan və Ermənistanın xarici işlər nazirləri – Ceyhun Bayramov və Ararat Mirzoyan ilə ikitərəfli və üçtərəfli formatda danışıqları “faydalı” adlandırıb. Bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin saytındakı məlumatda bildirilir.
“Biz həmsöhbətlərimizə Rusiya tərəfinin Dağlıq Qarabağdakı sülhməramlılarının verdiyi hesabatları nəzərə alaraq, Qarabağ əhalisinin ərzaq, dərman, ilkin tələbat malları ilə təmin olunması, elektrik enerjisi və qazla fasiləsiz təchiz olunması maraqları naminə tez, təxirəsalınmaz addımların atılmasının çox arzuolunan addımları barədə fikirlərini açıqladıq. Bu, sadə insanların, ermənilərin, bölgə sakinlərinin maraqlarına cavab verir”, - deyə Lavrov vurğulayıb.
Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020-ci il noyabrın 9-da üçtərəfli bəyanatından sonra sülh prosesində əsas vasitəçi kimi Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020, 2021 və 2022-ci illərdə qəbul etdikləri üçtərəfli bəyanatlara tam uyğun olaraq böhranın mümkün qədər tez həllində maraqlıdır.
“Biz bu müqavilələrdə daha bir mühüm müddəa haqqında danışdıq. Mən regionda maneəsiz hərəkətin təmin edilməsini, nəqliyyat və iqtisadi kommunikasiyaların açılmasını nəzərdə tuturam. Biz müzakirə olunan problemlərin bütün kompleksi ilə sıx əlaqəli olan delimitasiya məsələlərinə və Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin tezliklə bağlanması məsələlərinə xüsusi diqqət yetirdik”, - deyə Rusiyanın xarici işlər naziri davam edib.
O, "böyük danışıqlar prosesinin kulminasiya nöqtəsi"nin məhz "ermənilərin və azərbaycanlıların Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə üçtərəfli görüşləri zamanı başlatdıqları səylərin yekunu sülh müqaviləsinin imzalanması olacağını gözləyir.
“Yol asan deyil. Həll edilməli çoxlu mürəkkəb və vacib məsələlər var. Onlardan ən həssası 1991-ci ildə Alma-Atada keçmiş sovet respublikalarının rəhbərləri tərəfindən imzalanmış Bəyannaməyə tam uyğun olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi kontekstində Dağlıq Qarabağ ermənilərinin hüquqlarının və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi problemi olaraq qalır. Onun vacibliyi bu gün həm Azərbaycan, həm də Ermənistan rəhbərliyi tərəfindən təsdiqlənib. Buna uyğun olaraq sülh müqaviləsi üzərində iş aparılır”, - Lavrov daha sonra vurğulayıb.
Onun fikrincə, “erməni tərəfi Dağlıq Qarabağ ermənilərini Azərbaycan nümayəndələri ilə mümkün olan ən tez görüşlərdə müvafiq qanunvericilikdən və beynəlxalq öhdəliklərdən, o cümlədən milli azlıqların hüquqlarının təmin edilməsinə dair çoxsaylı konvensiyalardan irəli gələn hüquqları razılaşdırmağa inandırmağın zəruriliyini başa düşür”.
“Azərbaycan tərəfi öz ərazisində yaşayan şəxslərə münasibətdə qarşılıqlı əsasda eyni zəmanətləri verməyə hazırdır. Ermənilər bütün konvensiyaların Ermənistan Respublikasında yaşayan vətəndaşlara tətbiqi ilə bağlı eyni şeyi etməyə hazırdırlar”, - daha sonra Lavrov bildirib.
Lavrov hazırkı mərhələdə ən yaxın nəticəni "regionda nəqliyyat kommunikasiyalarının blokdan çıxarılması ilə bağlı konkret məsələlərin razılaşdırılması ilə məşğul olan üç baş nazirin müavininin rəhbərlik etdiyi üçtərəfli işçi qrupunda razılığın əldə edilməsində" görür. Lavrov hesab edir ki, bu kontekstdə nəqliyyat sektorunda artıq təkcə regional deyil, həm də daha geniş xarakter daşıyan perspektivli layihələrin həyata keçirilməsi üçün də imkanlar açılacaq.
Biz vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri ilə siyasi ekspertlər arasında dialoqu bərpa etməyə cəhd göstərməyə razılaşdıq. Biz də ümid edirik (biz bunu bu gün təklif etdik) parlamentarilər vasitəsilə də üçtərəfli dialoqa başlayaq.
“Ümid edirik ki, danışıqlar prosesi davam edəcək. Biz həm Ermənistan, həm də Azərbaycan tərəflərinin vasitəçilərdən təkcə Rusiya Federasiyasının deyil, digər şəxslərin də istifadə etməkdə maraqlı olduğunu başa düşürük. Biz Bakı və İrəvana razılıq əldə etməkdə səmimi şəkildə kömək etməkdə maraqlı olanların, bizim kimi bu istiqamətdə çalışanların istəyini alqışlayırıq. Amma erməni və Azərbaycan xalqlarının maraqlarına əsaslanan deyil, mediada gözəl başlıqlar naminə, geosiyasi və daxili siyasi mülahizələr naminə müəyyən razılaşmaların süni şəkildə tətbiqinə cəhdlər olmamalıdır”, - deyə Lavrov bildirib.
Onun sözlərinə görə, növbəti görüşlərin hazırlanması istiqamətində işlər davam etdiriləcək.
Bu il Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin daha bir sammitinin keçirilməsi planlaşdırılır, deyə Lavrov yekunlaşdırıb.
“Biz həmsöhbətlərimizə Rusiya tərəfinin Dağlıq Qarabağdakı sülhməramlılarının verdiyi hesabatları nəzərə alaraq, Qarabağ əhalisinin ərzaq, dərman, ilkin tələbat malları ilə təmin olunması, elektrik enerjisi və qazla fasiləsiz təchiz olunması maraqları naminə tez, təxirəsalınmaz addımların atılmasının çox arzuolunan addımları barədə fikirlərini açıqladıq. Bu, sadə insanların, ermənilərin, bölgə sakinlərinin maraqlarına cavab verir”, - deyə Lavrov vurğulayıb.
Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020-ci il noyabrın 9-da üçtərəfli bəyanatından sonra sülh prosesində əsas vasitəçi kimi Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020, 2021 və 2022-ci illərdə qəbul etdikləri üçtərəfli bəyanatlara tam uyğun olaraq böhranın mümkün qədər tez həllində maraqlıdır.
“Biz bu müqavilələrdə daha bir mühüm müddəa haqqında danışdıq. Mən regionda maneəsiz hərəkətin təmin edilməsini, nəqliyyat və iqtisadi kommunikasiyaların açılmasını nəzərdə tuturam. Biz müzakirə olunan problemlərin bütün kompleksi ilə sıx əlaqəli olan delimitasiya məsələlərinə və Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin tezliklə bağlanması məsələlərinə xüsusi diqqət yetirdik”, - deyə Rusiyanın xarici işlər naziri davam edib.
O, "böyük danışıqlar prosesinin kulminasiya nöqtəsi"nin məhz "ermənilərin və azərbaycanlıların Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə üçtərəfli görüşləri zamanı başlatdıqları səylərin yekunu sülh müqaviləsinin imzalanması olacağını gözləyir.
“Yol asan deyil. Həll edilməli çoxlu mürəkkəb və vacib məsələlər var. Onlardan ən həssası 1991-ci ildə Alma-Atada keçmiş sovet respublikalarının rəhbərləri tərəfindən imzalanmış Bəyannaməyə tam uyğun olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi kontekstində Dağlıq Qarabağ ermənilərinin hüquqlarının və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi problemi olaraq qalır. Onun vacibliyi bu gün həm Azərbaycan, həm də Ermənistan rəhbərliyi tərəfindən təsdiqlənib. Buna uyğun olaraq sülh müqaviləsi üzərində iş aparılır”, - Lavrov daha sonra vurğulayıb.
Onun fikrincə, “erməni tərəfi Dağlıq Qarabağ ermənilərini Azərbaycan nümayəndələri ilə mümkün olan ən tez görüşlərdə müvafiq qanunvericilikdən və beynəlxalq öhdəliklərdən, o cümlədən milli azlıqların hüquqlarının təmin edilməsinə dair çoxsaylı konvensiyalardan irəli gələn hüquqları razılaşdırmağa inandırmağın zəruriliyini başa düşür”.
“Azərbaycan tərəfi öz ərazisində yaşayan şəxslərə münasibətdə qarşılıqlı əsasda eyni zəmanətləri verməyə hazırdır. Ermənilər bütün konvensiyaların Ermənistan Respublikasında yaşayan vətəndaşlara tətbiqi ilə bağlı eyni şeyi etməyə hazırdırlar”, - daha sonra Lavrov bildirib.
Lavrov hazırkı mərhələdə ən yaxın nəticəni "regionda nəqliyyat kommunikasiyalarının blokdan çıxarılması ilə bağlı konkret məsələlərin razılaşdırılması ilə məşğul olan üç baş nazirin müavininin rəhbərlik etdiyi üçtərəfli işçi qrupunda razılığın əldə edilməsində" görür. Lavrov hesab edir ki, bu kontekstdə nəqliyyat sektorunda artıq təkcə regional deyil, həm də daha geniş xarakter daşıyan perspektivli layihələrin həyata keçirilməsi üçün də imkanlar açılacaq.
Biz vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri ilə siyasi ekspertlər arasında dialoqu bərpa etməyə cəhd göstərməyə razılaşdıq. Biz də ümid edirik (biz bunu bu gün təklif etdik) parlamentarilər vasitəsilə də üçtərəfli dialoqa başlayaq.
“Ümid edirik ki, danışıqlar prosesi davam edəcək. Biz həm Ermənistan, həm də Azərbaycan tərəflərinin vasitəçilərdən təkcə Rusiya Federasiyasının deyil, digər şəxslərin də istifadə etməkdə maraqlı olduğunu başa düşürük. Biz Bakı və İrəvana razılıq əldə etməkdə səmimi şəkildə kömək etməkdə maraqlı olanların, bizim kimi bu istiqamətdə çalışanların istəyini alqışlayırıq. Amma erməni və Azərbaycan xalqlarının maraqlarına əsaslanan deyil, mediada gözəl başlıqlar naminə, geosiyasi və daxili siyasi mülahizələr naminə müəyyən razılaşmaların süni şəkildə tətbiqinə cəhdlər olmamalıdır”, - deyə Lavrov bildirib.
Onun sözlərinə görə, növbəti görüşlərin hazırlanması istiqamətində işlər davam etdiriləcək.
Bu il Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin daha bir sammitinin keçirilməsi planlaşdırılır, deyə Lavrov yekunlaşdırıb.