Avropa Parlamentinin deputatları Rusiyanın köhnəlmiş gəmilərdən istifadə edərək xam neft ixracı imkanlarını məhdudlaşdırmağa və bununla da Aİ və G7-nin sanksiyalarından yayınmasının qarşısını almağa yönəlmiş qətnamə qəbul ediblər.

Bu, Qərbin Rusiyanın sanksiyalardan yayınmasına qarşı mübarizəsində növbəti addımıdır. Avropa Parlamenti Aİ və üzv ölkələri Moskvanın yaratdığı “kabus donanmasına” qarşı tədbir görməyə çağırır.

Noyabrın 14-də Avropa Parlamentinin deputatları Aİ-ni bu tankerlərə qarşı tədbir görməyə çağıran qətnamə qəbul ediblər. Onlar 27 üzv dövləti dron və peyklərdən istifadə etməklə nəzarəti və təftişləri gücləndirməyə çağırıblar. Mətndə deyilir ki, Avropa sularında üzən və müəyyən sığortası olmayan bütün gəmilər cəzalandırılmalıdır.

Avropa Parlamentinin deputatları üzv dövlətləri Rusiyanın yerin təkindən çıxartdığı bütün növ yanacağının, o cümlədən maye qazının idxalını qadağan etməyə çağırıblar.

Qərbin sanksiyalarından yayınmaq

Aİ və G7 Rusiyanın maliyyə imkanlarını və bununla da Ukraynadakı müharibəni maliyyələşdirmək imkanlarını məhdudlaşdırmaq üçün 2022-ci ildə Rusiya neftinin qiyməti və tədarükünə məhdudiyyət tətbiq etmək qərarına gəlib. Limit 60 dollar/barel səviyyəsində müəyyən edilib.

Moskva “qara qızıl”ını yüksək qiymətlərlə satmağa davam etmək üçün təxminən 20 yaşı olan köhnə gəmilərdən ibarət “xəyali” donanmaya təxminən 9 milyard avro sərmayə qoyub. Onlar pis vəziyyətdədirlər və heç də həmişə sığorta olunmurlar. Məqsəd xarici ölkələrin - Qabon, Kuk adaları, Panama və Liberiya bayraqları altında üzən gəmiləri izləmək imkanını məhdudlaşdırmaqdır.

Lakin bu sistem yeni deyil - İran, Venesuela və Şimali Koreya kimi digər ölkələr artıq “kölgə donanmalarından” istifadəyə əl atıblar. Lakin Avropa Parlamentinin deputatları qeyd edirlər ki, Moskva öz əməliyyatlarının miqyası və mürəkkəbliyi ilə seçilir.

Rusiya gəmilərinin əsas istiqamətləri Hindistan, Çin və Türkiyədir. Neft daha sonra yerlərdə emal olunur, sanksiyalardan yan keçərək Avropaya çatmasına imkan yaranır.

"Bu fantom donanmanın təxminən 600 gəmisi əsasən Baltik və Qara dənizlərdə işləyir", - deyə Avropa Parlamentinin deputatı Rasa Yukneviçnė (EPP) izah edir.

Kiyev İqtisadiyyat Məktəbinin məlumatına görə, bu rəqəmin 1400 gəmiyə çatır. Bu da Rusiya neftinin 70%-ni dəniz yolu ilə ixrac etməyə imkan verir.

Moskva radarlardan gizlənmək üçün müxtəlif hiylələrə əl atır. Neft açıq dənizlərdə müxtəlif gəmilərlə daşınır. Bu əməliyyatlar zamanı neftin dəqiq mənşəyini gizlətmək üçün onu digər neftlərlə qarışdıra bilərlər. İzi gizləmək üçün Avtomatik İdentfikasiya Sistemi (AIS) transponderləri kimi tanınan peyk geolokasiya sistemləri də söndürülə bilər. Gəmilər də müşahidədən yayınmaq üçün yalan məlumatlar ötürə bilər.

Bütün bu qurğular dəniz təhlükəsizliyini təhdid edir, toqquşma və neft axması riskini artırır. Qəza baş verərsə, bir neçə Avropa ölkəsi neft axmasından əziyyət çəkəcək.

"Biz gəmidən gəmiyə kimi təhlükəli transferlərə qadağa qoyulmasına, həmçinin ən çevik reaksiya üçün (neft sızması halında) əlavə maliyyələşdirməyə çağırırıq. Çünki gecikmənin hər günü milyardlarla avroya başa gələcək", - deputat Martinış Stakis təkid edir.

Avropa Parlamenti də bu “xəyali donanmanın” Avropa təhlükəsizliyinə təhdid yaratdığını vurğulayır. Donanmadan üzv dövlətin maraqlarına qarşı mümkün hibrid əməliyyatlarda istifadə oluna bilər.