Uğurlar var və davam edir. İşğal altında olan torpaqlarımız addım-addım, qarış-qarış azad olunur. Sonuncu olaraq, Qazaxın işğaldan azad edilmiş 4 kəndi nəzarətimizə qaytarılıb. 

Ermənistanla sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası prosesinə rəhbərlik edən baş nazirin müavini Şahin Mustafayevin xidmətinin yaydığı məlumata görə, Azərbaycanın Qazax rayonunun Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı və Qızılhacılı kəndlərinin əraziləri Dövlət Sərhəd Xidməti tərəfindən nəzarətə götürülüb. Yəni, mayın 24-də adları çəkilən ərazilər tam şəkildə işğaldan azad edilib və Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılıb.

Delimitasiya işləri nəticəsində 12,7 km uzunluğunda sərhəd xətti müəyyən edilib və bununla Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun dörd kəndinin - Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı və Qızılhacılının - ərazilərinin (6,5 kv.km) Azərbaycana qaytarılması təmin edilib.

Bu, həm də İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra çoxumuzda, ümumən cəmiyyətdə yaranan “Qazaxın kəndləri ermənilərdə qaldı” narahatlığının əsassız olduğunu üzə çıxardı. Eyni zamanda, bilərəkdən pessimist əhval-ruhiyyə yayanlara daha bir cavab oldu. Bunu, ərazilərimizin işğaldan azad edilməsi uğrunda 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan mübarizənin daha bir uğurlu səhifəsi saymaq olar. Bu, Ağdamın, Laçının və Kəlbəcərin bir güllə atilmadan qaytarılması təcrübəsindən sonra ərazilərimizin güc tətbiq edilmədən qaytarılması istiqamətində növbəti addım oldu. Bu, Azərbaycanın heç bir halda torpaqlarından imtina etmədiyi və bundan sonra da ardıcıl addımlar atmaqda davam edəcəyinin göstəricisidir. 

Düzdür, Qazaxın adları sadalanan kəndlərinin azad edilməsinin tam xoşluqla baş tutduğunu da söyləmək olmaz. Kəndlərin qaytarılması ancaq o zaman müzakirə mövzusuna çevrildi ki, Azərbaycan hökuməti ərazilərin qısa zaman ərzində azad edilmədiyi təqdirdə, hərbi əməliyyat keçirəcəyi barədə xəbərdarlıq etmək məcburiyyətində qaldı. Bu xəbərdarlıq həm beynəlxalq ictimaiyyətə, həm Ermənistana Bakının qəti mövqeyinin nümayişi oldu. 

İlkin razılaşmada kəndlərin mayın 15-nə kimi azad ediləcəyi qeyd olunsa da, proses daha uzun çəkdi və ancaq mayın 24-də yekunlaşdı. Burada həm Ermənistan daxilində baş verən proseslərdən doğan obyektiv və subyektiv səbəbləri, həm də rəsmi İrəvana xarici təzyiqləri nəzərə almaq lazımdır. Ermənistandakı revanşist qüvvələr dərhal səfərbər edildilər. Rusiyadan, Fransadan, eləcə də xaricdəki erməni diasporundan dəstək alan müxalifət Azərbaycanın haqlı mövqeyinə əks, beynəlxalq hüquq normalarına zidd olaraq, vəziyyətdən istifadə etməyə çalışdı və Paşinyan hökumətinə qarşı “vətən xaini” şüarı ilə yürüşə başladı. Eyni zamanda, 30 il ərzində işğal edilmiş kəndlərdə məskunlaşan ermənilərin köçürülmə prosesinə sərt reaksiyası baş verdi. Maraqlıdır ki, həm bölgədəki etirazların, həm də paytaxta doğru yürüşün önündə kilsə gedirdi. 

Paşinyan iqtidarı, erməni cəmiyyətində ən böyük rəqibi olan Erməni Apostol Kilsəsi kimi ciddi və güclü qüvvə ilə mübarizə aparmaq məcburiyyətində qaldı. Və... qalib gəldi. Buna kimi Ermənistanda heç bir siyasi partiya, iqtidar kilsə ilə belə açıq mübarizəyə, ümumiyyətlə,  girməmişdi.

Qazaxın 4 kəndinin güllə atılmadan, zor tətbiq edilmədən geri qaytarılması, sözsüz ki, Azərbaycanın böyük uğurudur. Amma təkcə Azərbaycanınmı?

Nə qədər qəribə olsa da, bu, həm də Ermənistanın uğurudur. Bəli, rəsmi İrəvan son delimitasiya prosesi nəticəsində 30 il ərzində işğal altında saxladığı və artıq özününküləşdirdiyi hesab etdiyi 4 kəndi itirdi. Amma itirdiyi tək bu olmadı. Ermənistan onu beynəlxalq praktikada, beynəlxalq hüquqda və reallıqda haqsız mövqedə qoyan buxovların bir hissəsini itirdi, danışıqlar prosesi zamanı daim başının üzərində “Damokl qılıncı” kimi dayanan ittihamları itirdi. İtirdiyi ilə bərabər, həm də qazandı. Beynəlxalq aləmin gözündə legitimlik qazandı, danışıqlar prosesində ittihamların bir hissəsindən qurtuldu, itirdiyi regional və beynəlxalq logistika layihələrinə qayıtmaq şansı əldə etdi. Ən əsası, Azərbaycanla sülh müqaviləsi bağlanılması istiqamətində böyük addım atmağı bacardı. Beynəlxalq təşkilatların, ayrı-ayrı dövlətlərin, o cümlədən hətta iki dövlət arasında sülhün olmasında o qədər də maraqlı olmayan dövlətlərin belə, bu prosesi alqışlaması çox şeydən xəbər verir.

Qarşıda Azərbaycanın işğal altında olan daha 4 kəndinin (Kərki, Sofulu, Barxudarlı, Yuxarı Əskipara), Ermənistanın isə 1 kəndinin (Başkənd) qaytarılması kimi ağır proses var. Üstəlik, ondan da ağır olan delimitasiya və demarkasiya prosesi və sülh müqaviləsi. Amma hər şeyin sonu olduğu kimi, başlanğıcı da var. 

Bu uğur formuluna mayın 24-də start verildi. 

Davamı olacaq...

Pressklub