Yekun tarix hələ müəyyən edilməsə də, rəsmi İrəvan və Bakı xarici işlər nazirlərinin növbəti görüşünü Moskvada keçirməyə hazır olduqlarını təsdiqləyiblər. Bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Moskvada keçirdiyi brifinqdə bildirib.

Eyni zamanda o, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda keçirilən görüşünü şərh etməkdən imtina edərək, bunu “daha sonra”ya saxlayıb.

Öz növbəsində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev iki ölkənin xarici işlər nazirlərinin görüşünün mayın sonunda Moskvada baş tutacağını bildirib.

Əlli ölkənin liderinin iştirakı ilə iyunun 1-də Kişinyovda baş tutacaq Avropa Siyasi Birliyinin Zirvə Toplantısı çərçivəsində İlham Əliyev və Nikol Paşinyan arasında keçiriləcək görüşdə Azərbaycan və Ermənistan arasında çərçivə sənədinin imzalanması bu görüşlərin nəticəsi asılı olacaq.

Beləliklə, məlum olur ki, xarici işlər nazirləri Vaşinqton raundundan sonra mayın sonunda bu dəfə Moskvada görüşəcəklər. Kreml nümayəndələrinin iştirakı ilə keçiriləcək bu görüşdə onların mövqelərində nələrin dəyişə biləcəyini yalnız təxmin etmək qalır. Moskvanın iki ölkənin liderinin qarşıdan gələn Kişinyov görüşündə çərçivə sülh sazişini imzalamasını pozmaq üçün Mirzoyan-Bayramov görüşündə təzyiq imkanları və alətlərindən maksimum istifadə etməsi təhlükəsi varmı? Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirlərinin Rusiya paytaxtında görüşündən hansısa şəkildə yayınmaq mümkün deyildimi?

Cənubi Qafqaz Araşdırmalar Mərkəzinin direktor müavini Fuad Çıraqov məsələ ilə bağlı fikirlərini Press Klubla bölüşməyə razılaşıb.

O, qeyd edib ki, ABŞ-da xarici işlər nazirləri arasında 4 günlük danışıqlar başa çatıb və bu görüşlə bağlı həddən artıq ehtiyatlı gözləntilər olub, bəziləri hətta sülh müqaviləsinin imzalanacağını güman edirmişlər.

“Ancaq tərəflər hələ də heç bir birgə sənəd və ya bəyanat yaymayıblar. Çox qısa mətbuat konfransında yalnız ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken çıxış etdi. O, çox yorğun görünürdü, tərəfləri sülhə can atmalarına görə təriflədi, ancaq onu dedi ki, onlar nəzərəçarpacaq nəticələr əldə ediblər. Bu nəzərəçarpacaq nəticələrin nə olduğunu biz hələ də bilmirik. Əgər görüş həqiqətən də hiss edilən nəticələr verməsə, bu, ABŞ-ın imicinə ciddi zərbə olacaq.

Yaxın günlərdə yeni məlumatlar gəldikcə, biz həqiqətən də hər hansı ciddi niyyətin olub-olmadığını və tərəflərin Kişinyovda hər hansı sənədin imzalanmasına nə dərəcədə yaxınlaşa bildiyini görəcəyik. İndi görünən odur ki, əksəriyyət çərçivə sülh sazişinə şübhə ilə yanaşır və ya çox ehtiyatla ümid edir. Hələlik, ABŞ görüşündə Moskvanın yaxın günlərdə qarşısını ala biləcəyi hər hansı nəzərəçarpacaq nəticənin əldə edilib-edilmədiyinə əmin deyilik.

Rusiya Qərbin təşəbbüslərinə çox qısqanc və əsəbi yanaşır. Və onlar rəsmi açıqlamalarda Qərbin təşəbbüslərinə ikrah və düşmənçilik hisslərini gizlətmirlər. Təşəbbüslərlə açıq şəkildə rəqabət aparırlar – Zaxarova Qərbin təşkil etdiyi görüşdən dərhal sonra hər dəfə medianın qarşısına çıxır və qarşıdan gələn növbəti görüşün Rusiyada olacağını açıqlayır. Və bu elə tonda deyilir ki, sanki Azərbaycan və Ermənistandan vaxtla bağlı təsdiq belə soruşmağa ehtiyac duymayıblar.

Azərbaycan üçün sülhün kimin vasitəçiliyi ilə əldə olunmasının əhəmiyyəti yoxdur. Azərbaycan üçün vasitəçilər önəmli deyil, nəzərə çarpan nəticələr və dinamizm vacibdir. Çünki Azərbaycan bütün platformalara açıqdır, heç bir platformada özünü narahat hiss etmir və heç bir danışıqlardan çəkinməyə ehtiyac duymur.

Bunun izahı var. Azərbaycanın bütün platformalar üçün vahid gündəliyi var, bu gündəlik ardıcıl, konkret və aydındır. Azərbaycan bir platformada bir şey, başqa platformada başqa şey demir. Amma Ermənistan ardıcıl mövqe formalaşdıra bilməyib, platformadan asılı olaraq mövqeyini daim dəyişir. Paşinyan ya Qərbin gündəliyini dəstəkləyir, ya da 100 faiz Rusiya gündəliyini dəstəklədiyini deyir.

Azərbaycanın bütün platformalar üçün eyni prinsiplərə və qırmızı xətlərə malik bir gündəliyi olduğundan, paralel və ya ziddiyyətli platformalarda ardıcıllığı effektiv şəkildə təmin edə bilib.

Azərbaycan Rusiya vasitəçiliyinin müsbət nəticələrini Brüssel-Vaşinqton formatına köçürə bilir (Üçtərəfli Bəyanat); ya da Aİ formatının müsbət nəticələrini Rusiyanın rəhbərlik etdiyi formata köçürmək imkanındadır. Məsələn, Praqa sənədləri Soçidə təsdiqləndi. Ona görə də əminəm ki, ABŞ-da hər hansı müsbət nəticə varsa, o zaman Azərbaycan onu Rusiyanın vasitəçiliyi altındakı görüşün sənədlərinə və formatın gündəliyinə çevirə bilər. Yaxud, yenə də Rusiyanın vasitəçilik etdiyi danışıqlardan müsbət nəticə əldə olunarsa, o, Qərbin vasitəçilik etdiyi danışıqlara transfer edilə bilər.

Və təbii ki, bütün bunlar ona görədir ki, Qarabağda və Ermənistanla sərhəddə vəziyyətə nəzarət edən tərəf bizik”, - Çıraqov hesab edir.

 

Rauf Orucov