Azərbaycan rəhbərliyi ekspansionist meyllərdən məhrum deyil – yəni, mümkün olan hər bir istiqamətdə öz təsir dairəsini genişləndirməyə çalışır. Ölkəmiz Avropa Şurasının üzvüdür, eyni zamanda Mərkəzi Asiya dövlətləri ilə sıx əlaqələrə malikik, MDB-nin tərkibində yer alırıq və paralel şəkildə Türk Dövlətləri Təşkilatında mühüm rol oynayırıq. Son vaxtlar isə yeni – Yaxın Şərq istiqaməti getdikcə daha qabarıq şəkildə formalaşmaqdadır. Artıq görürük ki, Azərbaycan bu yeni xətt üzrə hərəkət edir və Yaxın Şərq məsələlərinin daha fəal iştirakçısına çevrilir.

Bəs bu yeni komponent nədən qaynaqlanır? Bir müddət əvvəl Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) İraqdakı fəaliyyətini genişləndirdi. Şirkətin İsraildə də müəyyən maraqları var. Son dövrlərdə isə Azərbaycan artıq Suriyaya qaz satır və bu ölkənin bərpasında iştirak edir.

Bütün bunlar nə dərəcədə əhəmiyyətlidir? Bu, körfəz ölkələrinə və digər ərəb dövlətlərinə hansı siqnalları verir? Yaxın Şərq ölkələri Azərbaycanla əməkdaşlığa, onu öz layihələrinə cəlb etməyə hazırdırmı? Bu, Azərbaycan üçün əlavə diplomatik, siyasi, iqtisadi və geosiyasi dividendlər yarada bilərmi? Və bütün bu proseslərdə Türkiyənin rolu nədir?

Tanınmış politoloq, Milli Məclisin deputatı Rasim Musabəyov mövzu ilə bağlı fikirlərini Pressklub.az saytı ilə bölüşüb.

O, öncə qeyd edib ki, Azərbaycanın ekspansionist niyyətləri yoxdur, beynəlxalq mövqelərini möhkəmləndirmək isə hər bir dövlət üçün təbii siyasətdir. “Azərbaycanın (yeri gəlmişkən, təkcə Azərbaycanın yox, həm də Ermənistanın) Yaxın Şərq dövlətləri ilə əlaqələrini gücləndirməsi, orada iştirakını artırması tamamilə təbiidir. Cənubi Qafqaz Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil edilməmişdən əvvəl həm Azərbaycan türklərinin, həm də erməni və gürcülərin Yaxın Şərqlə iqtisadi, mədəni, mənəvi və insani əlaqələri Rusiya imperiyası və Avropa ilə münasibətlərdən qat-qat sıx idi. Coğrafi baxımdan da Bakıdan Tehrana, Bağdada, Dəməşqə, Yerusəlimə məsafə Moskvaya, Sankt-Peterburqa, Parisə və ya Berlinə məsafədən daha qısadır. Bu, reallıqdır. Və bu reallıqlar, təbii ki, bu gün dövlətçiliyini möhkəmləndirən Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanın da Yaxın Şərqlə əlaqələrini inkişaf etdirməsinə və orada öz mövcudluğunu artırmasına təsir göstərir. Çünki tarixi baxımdan regionumuz Yaxın Şərqlə sıx bağlı olub”, – deputat xatırladıb.

Onun fikrincə, bu mənada Azərbaycanın imkanları daha genişdir.
“Burada söhbət ilk növbədə bizim SOCAR enerji şirkətimizdən gedir. Şirkət artıq İraqda fəaliyyət göstərirdi, indi isə Suriyada və İsraildə də iş aparır. Məncə, bu cür inkişaf və bu münasibətlər Azərbaycanın xarici siyasətdəki mövqelərini daha da möhkəmləndirəcək. Buna tam obyektiv yanaşmaq lazımdır.

Azərbaycan hələ Rusiya imperiyası və SSRİ dövründə də Mərkəzi Asiya ilə sıx əlaqələrə malik olub. İndi isə bu münasibətlər, faktiki olaraq, ittifaq xarakteri almağa doğru gedir.

Əlbəttə, burada Türkiyənin də rolu aydındır. Türkiyə tarixən Yaxın Şərqin ən mühüm dövləti olub. Təbii ki, Osmanlı imperiyasının dağılmasından sonra bu təsir azaldı. Amma bu gün iqtisadi, hərbi və diplomatik gücünü artıran Türkiyə regionun liderinə çevrilib. Və Türkiyə-Azərbaycan tandemi Yaxın Şərqdə öz mövcudluğunu genişləndirməyə hazırdır. Buna görə də bunu ekspansionizm kimi deyil, əksinə, coğrafi və tarixi baxımdan müəyyənləşmiş – yəni, təbii şəkildə formalaşmış bir proses kimi dəyərləndirmək lazımdır”, – siyasətçi yekunlaşdırıb.

Rauf Orucov