“Dedim, 37-ci il deyil... özüm gedərəm”
03 Fevral 2023
İlqar Cahangirovu hələ Kamera teatrından tanıyıram, yəni səhnədə ilk addımlarından. Yaradıcılığının da ən məhsuldar dövrü elə onda idi, müxtəlif fərqli obrazlarını görmüşəm, potensialından haliyəm. İndi də məhsuldar olar, əgər o imkan yaradılarsa, fərqli obrazlar, səhnə və yaradıcılıq azadlığı olsa...
Bu günlərdə “Suğra və oğlanları” filmində Barat obrazı ilə qatı açılmamış daha bir tərəfi üzə çıxdı... Nifrət etdim Barata, aktyorun məharətidir obraza nifrət, ya sevgi yaratmaq... İlqar Cahangir elə bir sənətin sahibidir ki, sabah hansısa obrazda tamam fərqli ampluada görə və sevə bilərsən onu. Bunları bölüşmək üçün görüşmək zərurət oldu. Beləliklə, Pressklub.az oxucuları üçün İlqar Cahangirov danışır...
P.S. “Suğra və oğlanları” filminin üzərində çox dayanmadım, növbəti həmsöhbətim həmin filmin rejissoru İlqar Nəcəf olduğu üçün.
Ramilə Qurbanlı
Bu günlərdə “Suğra və oğlanları” filmində Barat obrazı ilə qatı açılmamış daha bir tərəfi üzə çıxdı... Nifrət etdim Barata, aktyorun məharətidir obraza nifrət, ya sevgi yaratmaq... İlqar Cahangir elə bir sənətin sahibidir ki, sabah hansısa obrazda tamam fərqli ampluada görə və sevə bilərsən onu. Bunları bölüşmək üçün görüşmək zərurət oldu. Beləliklə, Pressklub.az oxucuları üçün İlqar Cahangirov danışır...
- Əvvəldən başlayaq, Ceyranbatandan. Yəni Ceyranbatanda doğula bilərsən, amma adam ceyranbatanlı olmur, ora hardansa gəlir, çünki yaşayış məskəni kimi sonradan yaradılıb.
- 1949-cu ildə yaradılıb. Atam 1947-ci ildən Bakıya yaşayıb, əslimiz Yardımlıdandır. Sonradan köçüb Ceyranbatana. Gedib vətəndən anamı alıb gətirib, qohumdular, sonra da mən olmuşam. Beş uşaq olmuşuq, 18 yaşında bir bacım rəhmətə gedib, sonra da qardaşım Qarabağda şəhid oldu, indi bir bacı, iki qardaşıq.
- Belə görürəm, ailədən gəlməyib incəsənətə meyl?
- Anam dərzi kursuna gedirdi, hardasa 70-ci illərin ortası idi. Mən də onunla gedirdim, eyni yerdə teatr dərnəyi də vardı. 8-10 yaşım olardı. Anamı gözləyirdim, məşqlərə baxırdım. Sonra həmin Mədəniyyət evi ilə üzbəüz ev aldıq. Mən də elə orda musiqi məktəbinə getdim. Məktəbdə ədəbiyyat dərslərində keçdiyimiz dərsləri səhnələşdirirdik. Narın müəllim, Solmaz müəllim belə dərs keçirdilər. Əsərlərdən monoloqlar öyrədirdilər. Orta məktəbdə oxuduğum ədəbiyyat, tarix və coğrafiya idi, riyaziyyat, fizika nədir, bilmirəm. Bir gün rəhmətlik Solmaz müəllimlə yaradıcı mübahisəmiz oldu, dedim, uşaqlar şeiri düzgün demir, elə olmaz, dedi dur gəl, sən de görək. Mən də kefli İsgəndərin monoloqunu dedim. Bir anlıq sükut çökdü, hamı düşmüşdü təsirə. Ondan sonra müəllim məndən dərs soruşmadı, ancaq şeir, monoloq hazırlatdı. Bir dəfə İncəsənət Universitetinin tələbələri bizim məktəbdə tamaşa hazırladılar, mənə də rol verdilər, çox sevindim. Məktəbdə bulka almaq üçün evdən mənə pul verirdilər, onları yığıb, teatra bilet alırdım. Tək gəlirdim şəhərə, kinoya, teatra gedirdim. Universitetin çayxanasaına gəlib çıxdım, Firudin Məhərrəmov bizdə tamaşa qoyan tələbələrdən biri idi, onunla gəlirdim. 1984-cü ildə məktəbi bitirib, sənədlərimi verdim İncəsənət Universitetinə, yazıdan kəsildim, yazı savadım yox idi. İkinci il də kəsildim yazıdan, ixtisasdan qiymət alıb, yazıdan kəsilirdim. Hərbi xidmətdən sonra yenə gəldim imtahana, yenə yazıdan kəsildim. Dayım imkanlı idi, dedi adam tapım, danışım, qoymadım. Dayım istəyirdi biz təhsil alaq. Dedim ora özüm girəcəm. Oturdum Azərbaycan dilindən hazırlaşdım, qrammatikanı öyrəndim. 1988-ci ildə İncəsənət Universitetinin nəzdində “Xalq Universiteti” vardı, ora getdim, 2 illik idi, rejissorluqda oxudum, axşam şöbəsində, zavodda işləyirdim. Orda Vidadi Həsənov müəllimim olub. 1989-cu ildə qəbul olundum universitetin özünə. Dayım mənə 2 min manat hədiyyə verdi, getdim Rusiyanı gəzdim. 2-ci kursda oxuyurdum, Cənnət Səlimova “Kamera teatrı”nı yaradırdı, dedilər oynayarsan bizdə, dedim, əlbəttə. “Skapenin kələyi”ndə ilk dəfə rol aldım.
- Yadımdadır o tamaşa...
- Həm oxuyurdum, həm də o teatrda işləyirdim. Gənc Tamaşaçılar teatrına birləşənə qədər Kamera Teatrında işlədim.
- Yaxşı rollarınız oldu Kamera teatrında Otellonu, Ezopu görmüşəm.
- Teatr teatr idi, repertuarı da zəngin idi. Xudayar bəyi də orda oynadım.
- Hə, ilk dəfə sizə elə Xudayar bəy rolunda nifrət etmişdim, axırıncı da “Suğra və oğlanları” filmində. Bir məsələ var ki, Kamera teatrında müxtəlif obrazlar yaradırdınız. Cənnət xanım aktyoru bir obrazda ixtisaslaşdırmaz, hər obraza çəkər. Mənfi rol da oynayırdınız, müsbət də. Siz deyə bilərsiniz ki, mənfi, müsbət obraz olmur, amma məncə, olur. Həyatda olduğu kimi, səhnədə də mənfi və müsbət (yaxşı və pis) insanlar var. İndi rejissorlar sizi qəlibə salmağa başlayıblar.
- Hə... mən kinoda çox yoxam. Peşəkar kinoda ilk böyük rolumdur. Biri də vardı “Son nəfəsədək”, Qarabağ mövzusunda. Olmuş hadisələrdir, bədii həll verilib. İki gürcü bədii filmində çəkilmişəm, o da Qarabağ mövzusudur. İran-Azərbaycan müştərək iki filmində çəkilmişəm. Dövlət filmində çəkilməmişəm. O biri filmlərdə mənfi obraz deyil. Bir “Suğra və oğulları” filmində elədir.
- Seriallarda deyirəm. Rövşən İsax da o cür görüb sizi.
- Seriallarda, hə, amma oğrudur də, hər kənddə, şəhərdə var. Bir serialda da atanın dələduz oğlunu oynamışam. “Sonuncu fəsil”də romantik qəhrəman olmuşam.
- Serial belədir ki, baxdın, getdi, yaddaşlarda qalmır.
- Hə elədir, ancaq bir məsələ var. 22 illik teatr təcrübəmdə “Torqovı”dan başqa heç yerdə tanımadılar məni, amma 2 serialda çəkiləndən sonra “Torqovı”dan başqa hər yerdə tanıdılar. Seriallar populyarlıq gətirir. “Dəfinə ağacı”nda da mənfi obraz idi. Çəkildiyim seriallar hamısı baxımlı olub.
- Bədii filmlə bağlı vəziyyət o baxımdan necədir, dəvət olur, imtina edirsiniz?
- İmtina da olur, qonorar qane etmir.
- “Suğra və oğlanları”nda necə oldu?
- İlqar Nəcəf çox yaxşıdır o baxımdan.
- O filmdə özünüzə kənardan tamaşaçı kimi necə baxdınız?
- Mənə təsir eləmədi.
- Zəif oynamısınız? Filmə baxanda yaxında olmadığınıza şükür etdim.
- Bütün rayonlarda o dövrlər olmuş hadisədir. Kolxoz sədrləri kəndlərin yiyəsi olub. Barat da onlardan biri. Zədəli mənəviyyatlı adamdır. O vaxtın da məmurları onlar idi, bir dəfə elə birini rayonlardan birində çəkilişdə olanda canlı-canlı dinləmişəm. Hardasa 90 yaşı vardı, hər şeyi özü açıb danışdı. O tarixləri açıb göstərmək lazımdır.
- Gənc Tamaşaçılar Teatrından çıxmağınıza nə vaxtsa peşman olmusunuz?
- Çoxdanın söhbətidir. Cəmiyyətdə baş verənlərə bir insan kimi münasibət bildirmişdim, gördüm teatrda iclas çağırıblar mənə görə, dedim 37-ci il deyil, ehtiyac yoxdur, özüm gedərəm. İndi də eləyəm, biganə qala bilmirəm, münasibətimi bildirirəm, ziyanını çəkirəm.
- Şəxsiyyət kimi qazanırsan, fərd olaraq itirirsən də, bu gün o teatrın səhnəsində sizə ehtiyac var, sizin də o səhnəyə ehtiyacınız var.
- Bu, mənim taleyimdir, həyatımdır. Demirəm düz eləmişəm, yaxud səhv eləmişəm. Təbii ki, müəyyən heyfsilənmə var, amma bəlkə bundan sonra yenə eləyərəm. Desələr ki, bunu elə, həyatın yoluna düşsün, bəlkə də eləmərəm.
- Bəlkə də eləyərəm?
- Bəlkə də. Nə vaxt, harda nə eləyərəm, bilmirəm. Bəlkə elə hadisə olar ki, qətiyyən biganə qala bilmərəm, yenə daha sərt fikir deyərəm. Bəlkə də susaram. Həyatdır, diaqnoz qoya bilmərəm, çərçivəyə sala bilmirəm.
- Xarakterdir, yoxsa diaqnoz? Bəlkə səbirsizlikdir?
- Bəzən mənə deyirlər ki, çox səbirli adamsan. Hər zamanın öz hökmü var. Bunlar 10 il əvvəl olub, hər halda, həmin adam da deyiləm. 10 il Gənc Tamaşaçılar Teatrına getməmişəm, bu yaxınlarda Zemfira xanım Əbdülsəmədovanın tamaşasına getdim. Uşaqlardan sevinənlər də oldu...
- Qorxanlar da oldumu ki, birdən qayıdar?
- Nə bilim, bir-iki hadisə oldu. Mehriban xanımın tamaşasına da getdim sonra.
- Birdən ordan dəvət gəldi?
- Gedərəm, 10 il əvvəlki rəhbərlik, mühit deyil, dəyişib. Bircə gecələr teatrın fasadının işıqları hələ də yanmır. Şəhərin mərkəzində bütün binaların işıqları yanır, amma teatr binasının fasadının işıqları yanmır, yandırmırlar ki, işığa borcumuz var. Mərkəzdə mədəniyyət ocağının işığı həmişə yanar, uzaqdan çağırar adamı. Özümdən asılı deyil, buna fikir bildirməyə bilmirəm. Deyirlər, əşi, nəyinə lazım, gəl belə.
- İndi Vidadi Həsənovun teatrında çalışırsınız, burda necədir vəziyyət?
- Qoy, heç olmasa, burda işləyək də...
- )))) Əla cavabdır.
- Əsas odur yaradıcılıq var, mühit var, hələ qururuq, görək necə olur. İstədiyimiz qura bilirik, istədiyimiz tamaşanı hazırlaya bilirik. Yoxsa, filan tamaşanı qurun, filan aktyor, aktrisa oynasın, sən də onun yanında züy tut...elə sənət olmur. Çox yerdə işlədim, teatr yaratdım, gördüm alınmır, inzibati məsələlər mənə görə deyil. Yaradıcılıq tərəfi axsamaz, amma texniki məsələlər axsayacaq. Teatrdan kənarda da qala bilmirəm. “Laçın” teatr studiyası ilə Özəl Teatrların festivalında iştirak etdik, davam etdirə bilmədik. Adımı qoyublar müxalif, Azərbaycanda bu söz qınaq sözüdür. Teatr özü müxalifdir, cəmiyyətin güzgüsüdür, əyər-əskiyi göstərməlidir.
P.S. “Suğra və oğlanları” filminin üzərində çox dayanmadım, növbəti həmsöhbətim həmin filmin rejissoru İlqar Nəcəf olduğu üçün.
Ramilə Qurbanlı
Paylaş:
