Əliyev: “Zəngəzur dəhlizini Ermənistanla yox, Rusiya ilə müzakirə edirik”
26 Noyabr 2022
Prezident İlham Əliyev bəyan edib ki, Azərbaycan bir çox ölkələrlə əlaqələrin inkişafında yüksək dinamizmə malikdir, xüsusən də pandemiyadan sonra beynəlxalq səyahətlər yenidən həyatımızın bir hissəsinə çevrilir. O, bunu Bakıda ADA Universitetində keçirilən “Orta dəhliz boyunca: geosiyasət, təhlükəsizlik və iqtisadiyyat” mövzusunda keçirilən konfransda deyib:
“Mən Mərkəzi Asiya ölkələrində çox vaxt keçirmişəm. Bu ilin aprel ayından beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmək üçün üç dəfə Özbəkistana rəsmi səfərə getmişəm və Qırğızıstanda dövlət səfərində olmuşam. Qazaxıstan prezidenti bu ilin avqustunda burada rəsmi səfərdə olub, ondan əvvəl də mən Türkmənistanda olmuşam. Gələn il Tacikistana səfər etməyi planlaşdırıram. Mənim prezidentdən dəvətim var. Həm də beynəlxalq tədbirlərin kuluarlarında biz həmişə vaxtdan istifadə edib söhbət edirik, çünki çox şey baş verir və biz buna hazır olmalıyıq. Mən Türk Dövlətləri Təşkilatının sammitində çıxış edərkən təhlükəsizlik problemini qeyd etdim. Çünki indi təhlükəsizlik bəlkə də hər zaman olduğundan daha vacibdir. Ənənəvi əlaqələri olan ölkələr isə bu məsələni ikitərəfli, eləcə də çoxtərəfli səviyyədə həll etməli, dünya dəyişdiyinə görə bir-birimizi necə dəstəkləyə biləcəyimizi nəzərdən keçirməliyik”.
Əliyev qeyd edib ki, müasir dünyada “beynəlxalq hüquq işləmir və ya selektiv qaydada işləyir”:
“Əgər gücünüz varsa, güclü ordunuz varsa, yaxşı müttəfiqləriniz varsa, özünüzü təhlükəsiz hiss edə bilərsiniz. Ona görə də düşünürəm ki, bizim həyata keçirdiyimiz kommunikasiya layihələri regional təhlükəsizliyi və sabitliyi daha da gücləndirəcək və bunları həyata keçirmək üçün böyük imkan var. Bizə gəlincə, Azərbaycanda bütün nəqliyyat layihələri – istər Şərq-Qərb, istərsə də Şimal-Cənub, dəmir yolu və ya avtomobil yolları, hava limanları və ya dəniz limanları – hər şey hazırdır. Beləliklə, dəhliz marşrutu üzrə bütün ölkələrdə eyni səviyyədə hazırlıq olmalıdır. Amma bu həqiqətənmi belədir? Yox. Amma biz müsbət dinamikanı görürük. Məsələn, nisbətən yaxınlarda iştirak etdiyim beynəlxalq tədbirlərin birində Çin, Qırğızıstan və Özbəkistan arasında dəmir yolunun tikintisi ilə bağlı müqavilə imzalandı. Bu layihə uzun illər təxirə salınmışdı. Amma indi hamı başa düşür ki, yüklərin Xəzər istiqamətində göndərilməsinə, Trans-Xəzərin imkanlarından geniş şəkildə istifadə edilməsinə ehtiyac var”.
Prezident nəhəng Trans-Xəzər nəqliyyat qovşağının yaradılması planlarından danışıb:
“Bizim Pakistanla əla münasibətlərimiz var və mən bilirəm ki, Pakistanın Qvadar limanı böyük beynəlxalq qovşağa çevrilir. Qvadar limanını bizim infrastrukturumuza qoşmaq çətin deyil, sadəcə, tarif məsələsini, hüquqi çərçivəni lazımi şəkildə həll etməyimizə, tənzimləmə ilə bağlı əlaqələndirmə və komanda işinə ehtiyacımız var. Biz, Azərbaycan, Türkiyə və Qazaxıstan arasında üçtərəfli fəal əməkdaşlıq formatına başlamışıq. Xarici işlər və nəqliyyat nazirlərinin ilk görüşü bir neçə ay əvvəl baş tutub. İndi ikinci görüşdür və qonşumuz Gürcüstan dəvət olunub. Bu, dörd ölkənin görüşü olacaq, çünki biz hamımız bir-birimizə bağlıyıq və bizim ümumi siyasətimiz olmalıdır. Çünki əgər hər hansı bir ölkə bacardığından çox şeyə nail olmağa çalışsa, bu, alınmayacaq”.
İran və Ermənistan bu prosesi poza bilərlərmi? Sual səslənirsə, deməli müəyyən təhlükə var?
“Mən belə düşünmürəm, – Prezident Əliyev bu cür təhdidlərlə bağlı deyib. – Birincisi, Ermənistanın regionda nə coğrafi, nə də başqa imkanları və üstünlüyü yoxdur. Əslində o, faktiki dalana dirənmiş ölkədir. Heç bir nəqliyyat marşrutu Ermənistandan keçmir. Onların nəqliyyat şəbəkəsi köhnəlib və özlərinə məxsus deyil. Onların dəmir yolları Rusiya Dəmir Yolları Şirkətinə məxsusdur. Əslində biz Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı müzakirələrimizi Ermənistanla yox, Rusiya ilə aparırıq. Çünki Ermənistan satellit, asılı ölkədir. Onun müstəqilliyi çox simvolikdir və biz onlarla danışıqlara vaxt itirmək fikrində deyilik, biz Rusiya ilə danışıqlar aparırıq. Yeri gəlmişkən, bu yaxınlarda Rusiya rəsmiləri ilə söhbətlərim zamanı Zəngəzur dəhlizini müzakirə etdik və Ermənistanın bu layihəni əngəlləyə biləcəyini düşünmürəm. İrana gəlincə, mən bunun belə olacağını düşünmürəm. Çünki İranın özü regional miqyaslı layihələrdə maraqlı olmalıdır. Çünki bu layihələr heç kimə qarşı yönəlməyib. Onlar xeyirli işlər üçün nəzərdə tutulub. Beləliklə, əgər biz bütün iştirakçılarla səmimi əməkdaşlıq və qarşılıqlı faydalı yanaşma platforması qurmağa nail olsaq, bu, işə yarayacaq. Əgər edə bilməsək, yəqin ki, qismən də işləyəcək... Azərbaycan bu layihənin coğrafi mərkəzi olaraq və artıq qeyd etdiyim kimi, tam infrastruktura malik ölkə və müxtəlif beynəlxalq iştirakçılarla yaxşı əlaqələri olan ölkə olaraq bu məsuliyyəti başa düşür və biz bu layihəni irəli aparmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik".
Press Klub
“Mən Mərkəzi Asiya ölkələrində çox vaxt keçirmişəm. Bu ilin aprel ayından beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmək üçün üç dəfə Özbəkistana rəsmi səfərə getmişəm və Qırğızıstanda dövlət səfərində olmuşam. Qazaxıstan prezidenti bu ilin avqustunda burada rəsmi səfərdə olub, ondan əvvəl də mən Türkmənistanda olmuşam. Gələn il Tacikistana səfər etməyi planlaşdırıram. Mənim prezidentdən dəvətim var. Həm də beynəlxalq tədbirlərin kuluarlarında biz həmişə vaxtdan istifadə edib söhbət edirik, çünki çox şey baş verir və biz buna hazır olmalıyıq. Mən Türk Dövlətləri Təşkilatının sammitində çıxış edərkən təhlükəsizlik problemini qeyd etdim. Çünki indi təhlükəsizlik bəlkə də hər zaman olduğundan daha vacibdir. Ənənəvi əlaqələri olan ölkələr isə bu məsələni ikitərəfli, eləcə də çoxtərəfli səviyyədə həll etməli, dünya dəyişdiyinə görə bir-birimizi necə dəstəkləyə biləcəyimizi nəzərdən keçirməliyik”.
Əliyev qeyd edib ki, müasir dünyada “beynəlxalq hüquq işləmir və ya selektiv qaydada işləyir”:
“Əgər gücünüz varsa, güclü ordunuz varsa, yaxşı müttəfiqləriniz varsa, özünüzü təhlükəsiz hiss edə bilərsiniz. Ona görə də düşünürəm ki, bizim həyata keçirdiyimiz kommunikasiya layihələri regional təhlükəsizliyi və sabitliyi daha da gücləndirəcək və bunları həyata keçirmək üçün böyük imkan var. Bizə gəlincə, Azərbaycanda bütün nəqliyyat layihələri – istər Şərq-Qərb, istərsə də Şimal-Cənub, dəmir yolu və ya avtomobil yolları, hava limanları və ya dəniz limanları – hər şey hazırdır. Beləliklə, dəhliz marşrutu üzrə bütün ölkələrdə eyni səviyyədə hazırlıq olmalıdır. Amma bu həqiqətənmi belədir? Yox. Amma biz müsbət dinamikanı görürük. Məsələn, nisbətən yaxınlarda iştirak etdiyim beynəlxalq tədbirlərin birində Çin, Qırğızıstan və Özbəkistan arasında dəmir yolunun tikintisi ilə bağlı müqavilə imzalandı. Bu layihə uzun illər təxirə salınmışdı. Amma indi hamı başa düşür ki, yüklərin Xəzər istiqamətində göndərilməsinə, Trans-Xəzərin imkanlarından geniş şəkildə istifadə edilməsinə ehtiyac var”.
Prezident nəhəng Trans-Xəzər nəqliyyat qovşağının yaradılması planlarından danışıb:
“Bizim Pakistanla əla münasibətlərimiz var və mən bilirəm ki, Pakistanın Qvadar limanı böyük beynəlxalq qovşağa çevrilir. Qvadar limanını bizim infrastrukturumuza qoşmaq çətin deyil, sadəcə, tarif məsələsini, hüquqi çərçivəni lazımi şəkildə həll etməyimizə, tənzimləmə ilə bağlı əlaqələndirmə və komanda işinə ehtiyacımız var. Biz, Azərbaycan, Türkiyə və Qazaxıstan arasında üçtərəfli fəal əməkdaşlıq formatına başlamışıq. Xarici işlər və nəqliyyat nazirlərinin ilk görüşü bir neçə ay əvvəl baş tutub. İndi ikinci görüşdür və qonşumuz Gürcüstan dəvət olunub. Bu, dörd ölkənin görüşü olacaq, çünki biz hamımız bir-birimizə bağlıyıq və bizim ümumi siyasətimiz olmalıdır. Çünki əgər hər hansı bir ölkə bacardığından çox şeyə nail olmağa çalışsa, bu, alınmayacaq”.
İran və Ermənistan bu prosesi poza bilərlərmi? Sual səslənirsə, deməli müəyyən təhlükə var?
“Mən belə düşünmürəm, – Prezident Əliyev bu cür təhdidlərlə bağlı deyib. – Birincisi, Ermənistanın regionda nə coğrafi, nə də başqa imkanları və üstünlüyü yoxdur. Əslində o, faktiki dalana dirənmiş ölkədir. Heç bir nəqliyyat marşrutu Ermənistandan keçmir. Onların nəqliyyat şəbəkəsi köhnəlib və özlərinə məxsus deyil. Onların dəmir yolları Rusiya Dəmir Yolları Şirkətinə məxsusdur. Əslində biz Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı müzakirələrimizi Ermənistanla yox, Rusiya ilə aparırıq. Çünki Ermənistan satellit, asılı ölkədir. Onun müstəqilliyi çox simvolikdir və biz onlarla danışıqlara vaxt itirmək fikrində deyilik, biz Rusiya ilə danışıqlar aparırıq. Yeri gəlmişkən, bu yaxınlarda Rusiya rəsmiləri ilə söhbətlərim zamanı Zəngəzur dəhlizini müzakirə etdik və Ermənistanın bu layihəni əngəlləyə biləcəyini düşünmürəm. İrana gəlincə, mən bunun belə olacağını düşünmürəm. Çünki İranın özü regional miqyaslı layihələrdə maraqlı olmalıdır. Çünki bu layihələr heç kimə qarşı yönəlməyib. Onlar xeyirli işlər üçün nəzərdə tutulub. Beləliklə, əgər biz bütün iştirakçılarla səmimi əməkdaşlıq və qarşılıqlı faydalı yanaşma platforması qurmağa nail olsaq, bu, işə yarayacaq. Əgər edə bilməsək, yəqin ki, qismən də işləyəcək... Azərbaycan bu layihənin coğrafi mərkəzi olaraq və artıq qeyd etdiyim kimi, tam infrastruktura malik ölkə və müxtəlif beynəlxalq iştirakçılarla yaxşı əlaqələri olan ölkə olaraq bu məsuliyyəti başa düşür və biz bu layihəni irəli aparmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik".
Press Klub
Paylaş:
